شرایط گرفتن زن دوم چیست و آیا بدون اجازه همسر اول امکان پذیر است؟

مسأله تعدد زوجات و شرایط گرفتن زن دوم توسط مرد یکی از موضوعات تخصصی حقوق خانواده است که برای آشنایی دقیق با آن می توانید از وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در حقوق خانواده استفاده کنید. در گروه وکلای خانواده می توانید از بهترین وکلای خانواده که کاملا به شرایط گرفتن زن دوم از لحاظ حقوقی تسلط دارند استفاده کنید.

برای آشنایی با مهمترین نکات حقوقی درباره مسأله تعدد زوجات و شرایط گرفتن زن دوم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

آیا مرد می تواند زن دوم بگیرد؟

بر اساس قانون ایران که در خصوص ازدواج و طلاق از فقه اسلامی اقتباس شده است، مرد می تواند تحت شرایطی ازدواج مجدد کند و همزمان چند زن را به عنوان همسر خود داشته باشد. به این مسأله اصطلاحا تعدد زوجات گفته می شود که فقط برای مرد مجاز دانسته شده است. به این معنا که زن نمی تواند همزمان با بیش از یک مرد در رابطه زناشویی باشد. البته درباره تعدد زوجات مرد هم اگر ازدواج از نوع ازدواج دائمی باشد محدودیت وجود دارد، یعنی مرد نمی تواند همزمان با بیش از ۴ زن رابطه زوجیت دائمی داشته باشد. اما این محدودیت در خصوص ازدواج موقت وجود ندارد و مرد می تواند همزمان با هر تعداد زن ازدواج موقت کند.

مسأله تعدد زوجات مردان در زمان قبل از انقلاب با توجه به شرایط تبعیض آمیزی که برای زنان ایجاد کرده بود باعث واکنش قانون گذار و وضع محدویت هایی برای ازدواج مجدد مردان شد. در واقع قانون گذار آزادی عمل مردان برای ازدواج مجدد را که بر اساس شریعت به آنان داده شده است را محدودتر کرد و شرایطی را برای آن در نظر گرفت که به عنوان شرایط گرفتن زن دوم شناخته می شود و در ادامه به تفصیل درمورد آن توضیح می دهیم.

بیشتر بخوانید: طلاق غیابی به چه صورت می باشد و آشنایی کامل با آن

در نتیجه، مردان هنوز می توانند ازدواج مجدد کنند اما بر اساس قانون باید موارد قانونی ای که می تواند آن را توجیه کند ثابت کنند. در واقع این امر باید تشریفات خود را طی کند و در غیر این صورت برخی تبعات کیفری و مدنی برای مرد ایجاد می شود.

شرایط گرفتن زن دوم چیست؟

بر اساس ماده ۱۶ قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۵۳ که همچنان دارای اعتبار است، مرد نمی تواند اقدام به ازدواج مجدد کند مگر یکی از مواردی که در این قانون به عنوان شرایط گرفتن زن دوم ذکر شده وجود داشته باشد و به اثبات برسد. این موارد قانونی شامل موارد زیر می شوند:

• رضایت همسر اول: یکی از مواردی که قانون به مرد اجازه داده است تا مجددا ازدواج کند رضایت همسر اول است. اگر دلیل مرد برای این ازدواج رضایت همسر اولش باشد، دادگاه طبق ماده ۱۷ همین قانون از مرد ادله اثبات کننده این رضایت را می خواهد و تحقیقات لازم را به عمل می آورد تا شرایط مالی مرد و امکان اجرای عدالت را احراز کند.
• عدم تمکین زن یا عدم قدرت زن برای ایفای وظایف زناشویی: بر اساس قانون زن وظیفه دارد از مرد تمکین خاص کند، منظور از تمکین خاص این است که زن باید با مرد رابطه جنسی داشته باشد. حال اگر زن از مرد تمکین نکند و یا به هر دلیلی قدرت برقراری رابطه با مرد را در طولانی مدت نداشته باشد، مرد می تواند با اثبات این امر از دادگاه تقاضای ازدواج مجدد کند. برای الزام به تمکین زوجه می توانید به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
• ابتلای زن به جنون یا بیماری های صعب العلاج: اگر زن به جنون یا بیماری های صعب العلاجی که در زندگی زناشویی اختلال ایجاد می کنند مبتلا باشد مرد می تواند به استناد این امر مجددا ازدواج کند. البته ابتلای زن باید با نظر کارشناس این حوزه به اثبات برسد.
• محکومیت زن به پنج سال حبس: اگر زن بر اساس حکم قطعی دادگاه به حداقل پنج سال حبس محکوم شود مرد می تواند اقدام به ازدواج مجدد کند.
• اعتیاد زن به هر نوع مواد اعتیاد آور به گونه ای که در زندگی زناشویی اختلال ایجاد کند
• ترک زندگی خانوادگی از طرف زن: بر اساس قانون زن موظف است در همان منزلی که اقامتگاه شوهر است سکونت داشته باشد. در صورتی که زن بدون دلیل موجه این منزل را ترک کند مرد علاوه بر اقدامات قانونی دیگری مانند طرح دعوای الزام به تمکین می تواند ازدواج مجدد کند.
• عقیم بودن زن: منظور از عقیم بودن این است که زن نتواند بچه دار شود و این موضوع نیز با اظهار نظر پزشک متخصص به اثبات برسد.
• غایب مفقود الاثر شدن زن: اگر زن برای مدتی که قانون مدنی مدت آن را تعیین کرده است، غائب شود به نحوی که هیچ خبری از او در این مدت نباشد، مرد می تواند به دادگاه درخواست ازدواج مجدد بدهد.

تشریفات ازدواج مجدد مرد

در قسمت بالا شرایط گرفتن زن دوم و موارد قانونی آن ذکر شد. علاوه بر اینکه ازدواج دوم مرد تنها بر اساس این موارد تحقق پیدا می کند، مرد باید تشریفات به خصوصی را هم طی کند تا بتواند در نهایت به صورت قانونی اقدام به ازدواج مجدد کرده و آن را به ثبت برساند. بر اساس قانون حمایت از خانواده، مرد برای ازدواج دوم خود مکلف است با ارائه یک تقاضانامه قانونی به دادگاه که وجود یکی از شرایط گرفتن زن دوم در آن به اثبات رسیده باشد، از دادگاه تقاضای صدور مجوز برای این ازدواج را نماید. دادگاه پس از بررسی این تقاضا اگر شرایط گرفتن زن دوم را اثبات شده بداند مجوز ازدواج مجدد را صادر می کند و اگر تشخیص دهد شرایط گرفتن زن دوم وجود ندارد این مجوز را صادر نمی کند.

اگر این مجوز صادر نشود با وجود اینکه ازدواج او باطل تلقی نشده و صحیح است اما مرد نمی تواند ازدواج دائمی خود را ثبت کند که جرم محسوب شده و می تواند برای او تبعات کیفری داشته باشد.

بیشتر بخوانید: نمونه دادخواست طلاق توافقی در دادگاه خانواده

آیا ازدواج مرد بدون دریافت مجوز از دادگاه جرم است؟

در قسمت های قبل توضیح داده شد که مرد برای ازدواج مجدد باید تشریفات قانونی خاصی را طی کند و تنها بر اساس شرایط گرفتن زن دوم می تواند مجددا ازدواج کند. حال اگر مرد این تشریفات را رعایت نکند و بدون گرفتن مجوز قانونی ازدواج مجدد کند آیا این عمل جرم است و مرد مجازات می شود؟

بر اساس قانون حمایت از خانواده سال ۵۳ این عمل در گذشته جرم بود اما پس از انقلاب شورای نگهبان این موضوع را خلاف شرع تشخیص داد و در حال حاضر صرف اینکه مردی بدون مجوز دادگاه ازدواج مجدد کند جرم محسوب نمی شود. اما در عمل به دلیل اینکه ازدواج بدون مجوز دادگاه به ثبت نمی رسد و ثبت ازدواج دائم هم وظیفه قانونی مرد است، مرد به واسطه عدم ثبت ازدواج دائم به نوعی مرتکب جرم شده و مجازات می گردد.

طلاق از مرد به دلیل ازدواج مجدد

بر اساس قانون حمایت از خانواده، اگر مرد بر اساس شرایط گرفتن زن دوم اقدام به ازدواج مجدد نماید، زن می تواند از دادگاه درخواست طلاق کند. اگر مرد شروط ۱۲ گانه ضمن عقد را امضاء کرده باشد و بدون رضایت او ازدواج مجدد می کند، این امر در واقع به زن نوعی حق طلاق می دهد تا با سرعت بیشتری از مرد جدا شود. اما بدون امضای این شرط توسط مرد هم زن می تواند با اثبات عسر و حرج ناشی از ازدواج مجدد مرد از او طلاق بگیرد.

البته نکته مهم در این رابطه که موضوع یکی از آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور است این است که اگر علت ازدواج مجدد زن عدم تمکین همسر اول باشد، دیگر حق طلاق برای او به استناد شروط ضمن عقد ایجاد نمی شود.

بیشتر بخوانید: حق طلاق یا وکالت در طلاق چیست؟⚖️ [به همراه ویدئو آموزشی]

آیا ازدواج موقت بدون اجازه همسر جایز است؟

در قسمت های قبل گفته شد که یکی از شرایط گرفتن زن دوم توسط مرد این است همسر اول او نسبت به این کار رضایت داشته باشد. اما سوالی که ایجاد می شود این است که آیا مرد می تواند بدون رضایت همسر اول اقدام به ازدواج موقت کند؟ در واقع آیا لزوم رضایت همسر اول مرد محدود به ازدواج دائم است یا شامل ازدواج موقت هم می شود؟

در این خصوص ممکن است اختلاف نظر وجود داشته باشد. به این صورت که عده ای استدلال می کنند لفظ ازدواج در قانون حمایت از خانواده مطلق است و در نتیجه شامل هر دو نوع ازدواج می شود اما عده دیگری در مقابل می گویند بیشتر ازدواج ها از نوع ازدواج دائم هستند و محدودیت عددی ازدواج در شریعت هم محدود به ازدواج دائم بوده است نه ازدواج موقت. نظر غالب در این زمینه است که رضایت همسر اول مرد برای ازدواج موقت شرط نیست و مرد می تواند بدون اطلاع و رضایت زن اول اقدام به ازدواج موقت یا همان صیغه کند.

البته در این مورد، همسر اول اگر از ازدواج موقت مرد مطلع شود و به آن رضایت نداشته باشد می تواند به استناد همین امر، از مرد طلاق بگیرد. این طلاق اگر شوهر شروط ضمن عقد عقدنامه را امضاء کرده باشد بر اساس بند ۱۲ این شروط در قالب وکالت از مرد در طلاق انجام می شود و بسیار آسان تر خواهد بود اما اگر مرد این شروط را امضاء نکرده باشد با اثبات عسر و حرج زن به دلیل ازدواج مجدد مرد می تواند تحقق پیدا کند.

مشاوره حقوقی درمورد تعدد زوجات در گروه وکلای خانواده

مسأله تعدد زوجات و شرایط گرفتن زن دوم توسط مرد یکی از موضوعات حقوق خانواده است برخی خانم ها با آن درگیر هستند و درمورد آن نیاز به مشاوره حقوقی دارند. در بسیاری از موارد زنان به دلیل شرایط اقتصادی نگران پرداخت نفقه از سوی مرد هستند و در موارد دیگر هم زنان ممکن است بخواهند به استناد ازدواج مجدد مرد از او طلاق بگیرند.

در کلیه این موارد و شرایط گرفتن زن دوم نیاز به حضور یک وکیل مجرب در حقوق خانواده که با کلیه قوانین و مقررات و همچنین رویه حاکم بر دادگاه های خانواده در این حوزه آشنایی داشته باشد یک ضرورت انکارنشدنی است که گروه وکلای خانواده تلاش کرده اند این نیاز را با بهترین کیفیت و هزینه ممکن تامین نمایند. در گروه وکلای خانواده می توانید انواع خدمات حقوقی را در نهایت اطمینان از کیفیت و دقت نظر وکلای فعال در این مجموعه دریافت نمایید. برای اطلاع از شرایط بهره مندی از این خدمات متنوع و گسترده کافی است با ما تماس بگیرید.