مراحل تعیین قیم و آشنایی با صفر تا صد آن نوشته شده توسط وکیل

تعیین قیم برای کودک یا هر فرد دیگری که نیاز به تعیین قیم دارد یکی از ده‌ها مواردی است که در تخصص ویژه گروه وکلای خانواده قرار دارد. گروه وکلای خانواده یک مجموعه حرفه ای حقوقی با تجربه و مهارت متمرکز بر طرح دعاوی خانواده است که به شما کمک می‌ کند با کلیه امور حقوقی مربوط به خانواده از جمله مراحل تعیین قیم آشنا شوید و بر اساس شرایط پرونده خود بهترین اقدام را در این رابطه اتخاذ کنید. در این مقاله تلاش می کنیم مهمترین نکات حقوقی که باید در مراحل تعیین قیم با آن ها آشنا باشید را برای شما شرح دهیم.

قیم چه کسی است؟

قیم به کسی گفته می شود که به عنوان نماینده قانونی فرد برخی امور حقوقی را که فرد بر اساس قانون خودش نمی تواند آن ها را انجام دهد برای او انجام می دهد. برای مثال کودکان یعنی کسانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند، افرادی که دارای عقل معاش نیستند و نمی توانند اموال خود را خودشان اداره کنند و همچنین کسانی که بر اساس قانون دیوانه محسوب می شوند نیاز به ولی، وصی یا قیم دارند تا امور حقوقی آن ها بر اساس مصالح و منافعی که دارند انجام شود.

بنابراین قیم در واقع نماینده قانونی فرد ناتوان در انجام امور حقوقی است که دادگاه آن را برای فرد تعیین می کند و دارای وظایف مشخص قانونی است که باید آن ها را برای فردی که قیم او محسوب می شود انجام دهد..

قیم چه تفاوتی با ولی دارد؟

سوال رایجی که برای افراد ناآشنا با حقوق ایجاد می شود این است که قیم چه تفاوتی با ولی و وصی دارد و آیا این واژه ها در واقع معادل همدیگر هستند یا خیر؟ ولی قهری به پدر و جد پدری یعنی پدر بزرگ پدری شخص گفته می شود که بر او ولایت دارند. منظور از ولایت یک نوع سلطه حقوقی است که باعت می شود تا زمان بلوغ و رشد فرد بتواند اموال او را اداره کنند و امور دیگری مانند ازدواج را بر اساس قانون و مصالح فرد انجام دهد.

برای مثال تصور کنید کودکی ۵ ساله اموالی را از عموی خود به ارث برده است، حال خود این کودک به دلیل سن و سال خود و عدم درک امور مالی و حقوقی نمی تواند مسائل حقوقی اموالی که به ارث می برد را انجام دهد و از اموال خود به خوبی نگهداری کند. در این زمان اگر این کودک دارای پدر و جد پدری باشد آن ها به جای او این کارها را انجام می دهند و در نهایت پس از بلوغ و رشد کودک این اموال با اثبات رشد او به خود او تحویل داده می شود. حال اگر کودک پدر یا جد پدری نداشته باشد تکلیف این موارد چه می شود و چه کسی باید به جای آن ها امور حقوقی فرد را انجام دهد‌؟

بیشتر بخوانید: بخشیدن مهریه توسط زن و آشنایی کامل با مراحل و روند آن

در این موارد یعنی اگر کودک پدر یا پدر بزرگ پدری نداشته باشد باید ببینیم آیا آن ها فردی را به عنوان وصی کودک تعیین کرده اند یا خیر. اگر آن ها به موجب وصیت نامه کسی را به عنوان وصی کودک تعیین باشند وصی به جای پدر و پدر بزرگ که دارای ولایت قهری هستند می تواند وظایف آن ها را انجام دهد. با این حال وصی اختیارات محدودتری نسبت به ولی قهری دارد که بر اساس قانون مشخص شده است و می توانید درمورد آن با وکیل خانواده مشورت کنید.

اگر ولی قهری در وصیت خود کسی را به عنوان وصی قرار نداده باشد، باید بر اساس فرایند قضایی تعیین یا نصب قیم و طی شدن مراحل تعیین قیم برای فرد قیمی انتخاب شود که امور حقوقی او را انجام دهد. بنابراین قیم همان ولی یا وصی نیست و بر خلاف ولی قهری که شخص معینی  با نسبت خونی یعنی پدر و پدر بزرگ است که قانون این جایگاه را به آن داده است و همچنین وصی که توسط ولی قهری می تواند انتخاب شود، توسط دادگاه و با طی مراحل تعیین قیم انتخاب می شود و می تواند هر فردی که دادگاه صلاح بداند باشد.

چه کسانی نیاز به قیم دارند؟

در قسمت های بالا اشاره کردیم که قیم برای کسانی تعیین می شود که به دلیل وضعیت خاص خود نمی توانند کارهای حقوقی خود از جمله اداره اموال را انجام دهند. برای رعایت مصالح این افراد که قادر به انجام امور خود نیستند، قیم تعیین می شود تا اقدامات مورد نیاز را بر اساس قانون و مصالح فرد انجام دهد. حال این افرادی که نیاز به طی مراحل تعیین قیم دارند چه کسانی هستند؟

بیشتر بخوانید: فریب در ازدواج چیست و چه نتیجه‌ ای دارد؟

از لحاظ حقوقی افرادی که نیاز به قیم دارند محجور نامیده می شوند. منظور از محجور کسی است که به دلایل مختلف قادر به انجام کارهای حقوقی خود نیست. این افراد شامل کودکان یعنی افراد زیر سن بلوغ (زیر ۹ سال تمام برای دختران و زیر ۱۵ سال تمام برای پسران)، دیوانگان و سفیهان یعنی کسانی که عقل مالی برای اداره اموال خود را ندارند می شود.

طبق قاعده کلی اگر کودک ولی یا وصی داشته باشد نوبت به مراحل تعیین قیم نمی رسد و همان افراد نماینده قانونی او تلقی می شوند و اگر دیوانگی و عدم رشد فرد هم متصل به دوران کودکی او باشد یعنی در این فاصله، فرد عقل و رشد را تجربه نکرده باشد باز هم در صورت وجود ولی یا وصی نوبت به انتخاب قیم و طی مراحل تعیین قیم نمی رسد و همان ولی یا وصی وظایف خود را در حق فرد محجور انجام می دهند.

البته اگر ولی قهری یعنی پدر یا پدربزرگ پدری زنده باشند اما به هر دلیلی نتوانند وظایف خود را به درستی انجام دهند، دادگاه شخصی را به عنوان امین تعیین می کند تا امور حقوقی کودک، دیوانه یا سفیه را انجام دهد.

آیا مادر می تواند قیم فرزند خود شود؟

قیم می تواند هر شخصی اعم از مادر و یا دیگر بستگان فرد باشد و در واقع الزام یا محدودیت خاصی در این زمینه وجود ندارد. در واقع مرجع قضایی با بررسی هر پرونده و اوضاح و احوال مربوط به خود شخص نیازمند به قیم و اطرافیان او هر کسی را که صلاح بداند و تشخیص دهد شایستگی بیشتری برای انتخاب به عنوان قیم دارد با طی مراحل تعیین قیم تعیین می کند. این شایستگی هم به لحاظ صلاحیت اخلاقی و عقلی فرد است هم به لحاظ توانایی فرد در انجام امور حقوقی و اداره آن ها.

بیشتر بخوانید: شرط نصف دارایی به چه معناست و در عمل اجرا می شود؟

ممکن است در مورد یک کودک، بهترین گزینه برای اجرای وظایف قیم، مادر آن کودک باشد و ممکن است در پرونده دیگری، مادر شخص این صلاحیت یا توانایی را نداشته باشد که به عنوان قیم امور حقوقی کودک را انجام دهد و شخص دیگری که خود مقام قضایی تشخیص می دهد یه عنوان قیم تعیین شود. البته به طور کلی افراد نزدیک به فرد از جمله مادر دارای اولویت در تعیین قیم هستند اما به هر حال مرجع قضایی باید بر اساس شرایط خاص هر پرونده تصمیم گیری نماید. در این رابطه، حضور وکیل متخصص در حقوق خانواده که بتواند شایستگی مادر را برای انجام وظایف قیم اثبات کند از اهمیت زیادی برخوردار است.

نکته مهم در خصوص قیم شدن مادر این است که این وظیفه با وظیفه حضانت مادر کاملا متفاوت است و حضانت اصولا امر متفاوتی با قیمومت یا همان وظیفه قیم بودن است. زیرا همانطور که گفتیم قیم وظیفه دارد اداره اموال فرد را تحت نظارت دادستان و سایر مراجع انجام دهد اما حضانت به معنای نگهداری و تربیت کودک است که وظیفه ای کاملا متفاوت برای مادر است.

مراحل تعیین قیم چیست؟

انتخاب قیم که در اصطلاح حقوقی به آن نصب قیم گفته می شود مانند هر عمل حقوقی دیگری نیاز به طی تشریفات و مراحل معینی دارد که به آن مراحل تعیین قیم گفته می شود. در این قسمت مهمترین نکات درباره مراحل تعیین قیم را برای شما عزیزان توضیح می دهیم. برای کسب اطلاعات دقیق تر و متناسب با شرایط خود می توانید از بهترین وکیل خانواده در گروه وکلای خانواده استفاده نمایید.

اولین مرحله از مراحل تعیین قیم این است که دادستان به هر نحو ممکن از جمله اطلاع والدین یا دیگر اطرافیان و بستگان فرد از وجود شخص محجور یعنی همان افراد ذکر شده در بالا که شامل کودک، دیوانه و سفیه می شود آگاه شود و این حجر یعنی شرایط خاص حقوقی فرد به صورت قانونی به اثبات برسد. البته در خصوص کودکی که نیاز به قیم دارد اثبات حجر موضوعیت ندارد اما درمورد کسی که ادعا می شود دیوانه یا سفیه است، این ادعا باید ثابت شود.

برای مثال اگر کسی دیوانه باشد، باید بررسی های لازم با کمک پزشکان و کارشناسان انجام شود و در صورتی که این افراد دیوانگی شخص را تایید کنند حکم حجر صادر می شود و در کنار صدور این حکم تصمیمات لازم درمورد تعیین قیم هم انجام خواهد شد. مرجع قضایی صالح که می تواند حکم حجر را صادر کند و در کنار آن در صورت نیاز به نصب قیم شخص توانمند در این زمینه را هم انتخاب کند، دادسرا و دادگاه محل اقامت محجور یعنی همان شخصی است که نیاز به قیم دارد.

پس از اطلاع از وجود فرد محجور به عنوان اولین مرحله از مراحل تعیین قیم، دادستان برای فرد محجور بر اساس قوانین و مصالح او قیم تعیین می کند. این قیم در پذیرش این وظیفه الزامی ندارد اما اگر این موقعیت را بپذیر باید به وظایف خود به درستی عمل کند که از جمله آنها ارائه صورت دارایی و گزارش معاملات انجام شده نسبت به اموال کسی است که قیمومت او را قبول کرده است. برای آشنایی بیشتر با وظایف قیم لازم است از دانش و تخصص وکیل خانواده استفاده کنید.

مشاوره حقوقی درمورد مراحل تعیین قیم

در صورتی که در هر یک از مراحل تعیین قیم قرار دارید یا می خواهید پیش از هر گونه اقدام حقوقی اطلاعات لازم را در این خصوص به دست آورید، گروه وکلای خانواده با ارائه طیف وسیع و متنوعی از انواع خدمات حقوقی از جمله مشاوره حقوقی رایگان از صفر تا صد مراحل تعیین قیم در کنار شما خواهند بود تا در حد امکان با صرف کمترین زمان و هزینه به نتیجه مد نظر خود دست پیدا کنید. برای اطلاع از شرایط بهره مندی از خدمات حقوقی متنوع گروه وکلای خانواده با ما در تماس باشید.