فسخ نکاح و بررسی شرایط و مراحل آن توسط گروه وکلای خانواده

ماهیت فسخ نکاح، همانند طلاق است. هر چند اعمال آن، شرایطی متفاوت از طلاق دارد. اما اثر حقوقی هر دو پایان دادن به عقد نکاح است. قانون گذار برخلاف طلاق، اعمال حق فسخ را محدود به شرایطی خاص کرده که در صورت عدم وجود آن زوج و زوجه نمی توانند به زندگی زناشویی خود پایان بدهند و مجبورند که به عنوان آخرین راه طلاق را برگزینند.

بررسی فسخ نکاح

ماده ۱۱۲۰قانون مدنی به بررسی این موضوع پرداخته و  از حق فسخ که یکی از جهات انحلال نکاح است نام برده و به زوجین حق داده که به موجب این حق به زندگی زناشویی خود پایان بدهند.

شرایط فسخ نکاح

زوج و زوجه زمانی می توانند به صورت یک طرفه و بدون داشتن توافق طرف دیگر، از حق فسخ استفاده کنند که یکی از عیوبی که در قانون بدان اشاره شده در یکی از زوجین وجود داشته باشد. مثلا زوج یا زوجه هر یک به جنون دائمی دچار باشند به نحوی که طرف دیگر نتواند من باب این مشکل با او زندگی مشترک داشته باشد. از جنون به عنوان یکی از عیوب یاد می شود که هر یک از زوجین با استناد به آن می توانند خواستار فسخ یک طرفه عقد، از دادگاه باشند.

در چه مواردی فسخ نکاح، از اسباب انحلال عقد است؟

قانون گذار هر چند از فسخ نکاح، به عنوان یکی از موجبات انحلال عقد نام برده اما باید دانست که حق فسخ، شرایطی را دارد که زوجین تنها در صورت اثبات آن می توانند بدان استناد نمایند و به موجب آن، به نکاح خود پایان بدهند.

فروض ذیل از موجبات حق فسخ برای انحلال نکاح است:

۱. عدم وجود شرط صفت خاصی که در ضمن عقد بدان اشاره است.

بیشتر بخوانید: استرداد جهیزیه و چگونگی انجام آن با سیاهه یا بدون آن

فرض کنید در زمان انعقاد عقد نکاح شرط می شود که هر یک از زوجین واجد صفت خاصی باشد. بعد از عقد کاشف به عمل می آید که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده در اینجا قانون گذار این حق را به طرف دیگر می دهد که به موجب حق فسخ، به زندگی زناشویی خود پایان بدهد.

۲.وجود یکی از عیوبی که از آن در قانون به عنوان اسباب انحلال نکاح یاد می شود.

ممکن است یکی از زوجین اعم از زن یا مرد به یکی از عیوب زنانگی یا مردانگی دچار باشند و این امر مانع از برقراری رابطه زناشویی آنها شود. در اینجا قانون گذار به هر یک از طرفین این حق را می دهد که با اثبات ادعای خویش، انحلال نکاح را از دادگاه خواستار شود.

در چه شرایطی دادگاه به فسخ نکاح ترتیب اثر می دهد؟

استناد به فسخ نکاح، زمانی از سوی دادگاه قابل قبول است که زوج یا زوجه، به یکی از امراض که در قانون و شرع بدان اشاره شده مبتلا باشد. و طرف دیگر نسبت بدان هیچ گونه آگاهی نداشته باشد. در صورتی که هر یک، قبل از عقد، عالم باشد دیگر حق فسخ پذیرفته نمی شود. مگر در شرایط استثنا.

بیشتر بخوانید: نفقه فرزند و بررسی شرایط آن برای مطالبه

• اگر زوج بعد از عقد، به جنون یا دیوانگی مبتلا شود.حق فسخ برای زن است و می تواند حتی بعد از عقد هم انحلال نکاح را از دادگاه بخواهد اما در رابطه با جنون زوجه، بعد از عقد این امکان وجود ندارد و حق فسخ برای زوج نیست.
• اگر زوج بعد از عقد، به عنن ( بیماری است که مانع از برقراری رابطه زناشویی می باشد) مبتلا شود، زوجه می تواند با استناد به حق فسخ، انحلال نکاح را از دادگاه خواستار شود.

حق فسخ از جانب مرد

امراض ذیل حق فسخ نکاح را به مرد می دهد:

• در صورتی که زن به یکی از بیماری مقاربتی از جمله قرن مبتلا باشد.
• جایی که زوجه، به بیماری عفونی جذام، یا برص مبتلا باشد.
• افضا یکی دیگر از مواردی است که در صورت ابتلا بودن زوجه به آن، مرد حق فسخ را دارد.
• زمین گیری.
• نابینایی از دو چشم.

دادخواست فسخ نکاح

• برای این اقدام، زوج یا زوجه یا وکیل آنها، بایستی دادخواست حقوقی تنظیم کنند و آن را به دادگاه خانواده تقدیم دارند.
• برای آنکه به خواسته زوجین، ترتیب اثر داده شود بایستی آنها بتوانند به یکی از موارد فسخ، که در قانون بدان اشاره شده استناد کنند و آن را به دادگاه ارائه دهند. مثلا زوج یا زوجه به یکی از عیوب که از نظر قانونی، از موجبات فسخ است استناد کنند‌.
• حق فسخ فوریت داشته و زوج یا زوجه بایستی به محض اطلاع، برای استفاده از حق فسخ اقدام کنند. تا دادگاه به خواسته آنها ترتیب اثر بدهد.
• دادخواست فسخ نکاح، برخلاف طلاق، تشریفاتی خاصی را نمی خواهد.
• ثبت فسخ نکاح، امری الزامی است و بایستی حتما در دفترخانه ازدواج و طلاق به ثبت برسد تا واجد اعتبار قانونی باشد.

فسخ نکاح و حقوق مالی زوجه

قانون گذار، در رابطه با مطالبه مهریه و نفقه زن این چنین بیان می دارد که زوجه، تا زمانی که حق فسخ اعمال نشده مستحق دریافت حقوق مالی خود است. مگر آنکه زن با توسل به فریب،اقدام به ازدواج کرده باشد و شوهر با استناد به این امر، فسخ و انحلال نکاح را از دادگاه خواستار شود در اینجا دیگر حق مهریه برای زوجه از بین رفته و او نمی تواند مهریه خود را از زوج خواستار شود.

عده فسخ نکاح

مدت عده، به موجب ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی، سه طهر است که زوجه باید در این مدت عده نگه دارد. و تا انقضای آن اقدام به ازدواج مجدد نکند. و در فرضی که، زن حامله باشد، تا زمان وضع حمل، بایستی عده نگهداری شود.

بیشتر بخوانید: بهترین وکیل خانواده در تهران با مشاوره رایگان به صورت تلفنی و آنلاین

نتیجه گیری

ما در این مقاله، به بررسی فسخ نکاح، که یکی از اسباب انحلال نکاح دائم است پرداختیم. گفتیم که قانون گذار در شرایطی به زوج یا زوجه این حق را داده که بتوانند با استناد به علل فسخ که در قانون و شرع بدان اشاره شده، انحلال نکاح خود را از دادگاه خواستار شوند و به زندگی زناشویی خود پایان دهند.

پیشنهادات

ما در گروه وکلای خانواده، در تلاشیم که به همکاری وکلای متخصص و زبده، بهترین خدمات حقوقی را، به شما عزیزانی که درگیر مشکلاتی، در حوزه حقوق خانواده هستید ارائه دهیم. جهت برخورداری از خدمات گروه وکلای خانواده، شما می توانید از طریق راه های ارتباطی که در سایت بدان اشاره شده با ما در تماس باشید.

برخی از سوالات متداول

فسخ نکاح چیست؟

یکی از موارد انحلال نکاح، حق فسخ است که به موجب آن زوج یا زوجه می توانند به زندگی زناشویی خود پایان بدهند.

آیا زوج، می تواند من باب باکره نبودن زوجه، فسخ و انحلال نکاح را از دادگاه خواستار شود؟

اگر صفت باکره بودن زوجه، شرط باشد و در ضمن عقد، بدان اشاره شده باشد می تواند از موجبات فسخ باشد و به زوج این حق را بدهد که با استناد به آن، انحلال نکاح را از دادگاه خواستار شود.