همه چیز درباره تقسیم ارث به صورت صفر تا صد

تقسیم ارث و میراث از جمله مهمترین موضوعات حقوق خانواده است که ممکن است در مواردی منجر به بروز اختلافاتی میان وراث گردد و یا به دلیل وجود دین و وصیت فرایند آن طولانی شود.

در این مقاله از گروه وکلای خانواده تلاش می کنیم صفر تا صد تقسیم ارث را به شما عزیزان توضیح داده و به سوالات رایجی که ممکن است در خصوص فرایند آن داشته باشید پاسخ دهیم. علاوه بر این، می توانید برای کسب اطلاعات دقیق تر و بیشتر از وکلای مجرب و حاذق در گروه وکلای خانواده استفاده کنید که با دانش و تجربه خود به روزترین اطلاعات حقوقی را در اختیار شما می گذارند.

اولین گام برای تقسیم ارث چیست؟

زمانی که فردی از دنیا می رود، لازم است اقدامات حقوقی خاصی هم در خصوص وضعیت متوفی و اموال او و هم در خصوص وراث او صورت بگیرد. به همین دلیل لازم است حتما در تمامی مراحلی که باید طی شود از حضور یک وکیل مجرب در دعاوی خانواده بهره مند شوید تا بتوانید فرایند تقسیم ارث را در سریع ترین زمان ممکن و با صرف کمترین هزینه سپری کنید.

در این بین این سوال مطرح می شود که اولین گام برای تقسیم ارث متوفی میان وراث او چیست و در واقع اولین کاری که وراث پس از فوت متوفی باید انجام دهند که اقدامی است؟ زمانی که فردی فوت می کند، در ابتدا گواهی پزشک یا بیمارستان مبنی بر مرگ قطعی فرد باید به اداره ثبت احوال برده شود تا این اداره با ثبت فوت آن فرد گواهی مخصوصی به نام گواهی فوت صادر کند که مدرک مهمی برای طی شدن سایر مراحل است.

پس از اخذ گواهی فوت توسط اداره ثبت احوال، اولین و مهمترین گام برای تقسیم ارث دریافت گواهی حصر وراثت است که از شورای حل اختلاف گرفته می شود. منظور از گواهی حصر وراثت یا انحصار وراثت، یک گواهی مخصوص است که تعیین می کند در زمان فوت متوفی دقیقا چه کسانی و بر اساس چه سهمی از اموال او ارث می برند. در واقع گواهی حصر وراثت وراث متوفی و سهم آن ها را مشخص می کند که طبیعتا مدرک بسیار مهمی بوده و در تقسیم ارث ملاک عمل قرار می گیرد.

بیشتر بخوانید: مشاوره در طلاق توافقی به چه صورت می باشد؟

برای صدور این گواهی لازم است در شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی که با کمک وکیل می توانید محل دقیق آن را تشخیص دهید، دادخواست انحصار وراثت ثبت کنید که این دادخواست نیز لازم است با کمک وکیل تنظیم شده و به ثبت برسد. نکته مهمی که لازم است بدانید این است که برای تنطیم این دادخواست لزومی ندارد که حتما تمامی کسانی که مدعی وراثت هستند در تنظیم آن مشارکت داشته باشند، بلکه درخواست یک نفر از وراث و یا حتی شخص ثالثی که در بین وراث متوفی قرار ندارد اما از صدور این گواهی نفع حقوقی می برد، برای رسیدگی شورای حل اختلاف و صدور این گواهی در صورتی که مدارک را کافی تشخیص دهد کفایت می کند. در ادامه درباره سایر مراحل تقسیم ارث توضیح داده می شود.

تحریر ترکه چیست و چه زمانی انجام می شود؟

تحریر ترکه یکی دیگر از مراحل ضروری و اساسی برای تقسیم ارث و میراث است که ممکن است آن را شنیده باشید اما با مفهوم دقیق آن به لحاظ حقوقی و آثاری که می تواند داشته باشد آشنایی کاملی نداشته باشید.

تحریر ترکه به زبان ساده به معنای این است که کلیه اموالی که از متوفی به جا مانده است، به صورت مکتوب نوشته شده و به تایید رسمی برسد. در واقع ترکه به معنای هر دارایی اعم از اموال، مطالبات و حتی دیونی است که از فرد فوت شده به جا مانده است و پس از فوت متوفی شخصیت حقوقی مجزایی پیدا می کند.

فرایند تحریر ترکه به این صورت است که مرجع قضایی صالح به رسیدگی از کلیه مراجعی که ممکن است اموالی را از متوفی شناسایی کند استعلام می گیرد و با کمک منابع دیگر مانند اظهارات وراث، طلبکاران و اشخاص دیگر کلیه اموال و بدهی های متوفی را ثبت می کند تا بر اساس آن اقدامات دیگری را که لازم است اتخاذ کند.

برای انجام تحریر ترکه لازم است دادخواست تحریر ترکه را به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی ارائه کرده و از این شورا درخواست کنید تا علاوه بر اموالی که خودتان به عنوان اموال متوفی اعلام نموده اید، استعلام های مورد نیاز را از سایر مراجع مانند اداره ثبت املاک، بانک ها، بورس و… انجام دهد تا به طور کامل اموال متعلق به متوفی کشف شده و به عنوان ترکه او به ثبت برسد. برای تنظیم صحیح این دادخواست لازم است حتما از یک وکیل متخصص در دعاوی خانواده و ارث و میراث استفاده کنید تا در نهایت دقت و سرعت عمل بتوانید تحریر ترکه را به عنوان یکی از مراحل تقسیم ارث انجام دهید.

بیشتر بخوانید: هزینه فرجام خواهی طلاق چیست و چگونه است

تقسیم ارث بدون عمل به وصیت متوفی ممکن است؟

یکی از سوالات بسیار رایج درمورد فرایند تقسیم ارث و میراث این است که اگر متوفی درمورد بخشی از اموال خود وصیتی کرده باشد آیا وراث می توانند بدون عمل به این وصیت و یا قبل از عمل به آن اموال او را میان خودشان تقسیم کنند یا خیر‌؟

پاسخ کوتاه به این سوال این است که امکان تقسیم ارث بدون عمل به وصیت متوفی وجود ندارد. در واقع یکی از مراحل ضروری در زمان تقسیم ارت که بدون سپری شدن آن نمی توان اموال متوفی را میان وراث تقسیم نمود پرداخت کلیه دیون و بدهی های متوفی و همچنین عمل به وصیت متوفی در صورت وجود یک وصیت تملیکی از سوی او است. در نتیجه اگر وجود یک وصیت تملیکی یعنی وصیتی که متوفی بر اساس آن تا یک سوم اموال خود را پس از مرگ خودش به مالکیت شخص دیگری درآورده باشد، به اثبات برسد وراث وظیفه دارند ابتدا به این وصیت عمل کنند و سپس اموال باقی مانده از متوفی را میان خود تقسیم کنند.

آیا زن از اموال شوهرش ارث می برد؟

بسیاری از افراد تصور می کنند در فرایند تقسیم ارث زن از اموال شوهر ارث نمی برد و در نتیجه در میان وراث متوفی محسوب نمی شود. این تصور به لحاظ حقوقی صحت ندارد و در واقع زن هم می تواند یکی از وراث مرد محسوب شود که از برخی اموال او ارث می برد. اما نکته مهمی که در قانون مدنی ذکر شده است این است که زن نمی تواند از عین اموال شوهرش ارث ببرد بلکه در قیمت این اموال سهم خواهد داشت که سایر وراث باید سهم او را از قیمت اموال متوفی به او بپردازند.

علاوه بر این، میزان ارث بری زن از اموال مرد بسته به اینکه مرد دارای فرزند باشد یا نه تفاوت دارد. به این صورت که اگر مرد دارای فرزند باشد یک هشتم از اموال مرد متعلق به او خواهد بود و اگر مرد دارای فرزند نباشد یک چهارم اموال مرد به همسرش ارث می رسد. این قاعده درمورد ارث بردن شوهر از زن هم وجود دارد و در صورت فرزند داشتن زن، میزان ارث شوهر کاهش پیدا می کند.

تقسیم ارث بر اساس طبقات ارث در قانون مدنی

احتمالا تا به حال عبارت طبقات ارث و تقسیم ارث بر اساس آن را شنیده اید. طبقات ارث به یک نوع تقسیم بندی میان خانواده فرد گفته می شود که بر اساس نسبت خود با او از او ارث می برند. این تقسیم بندی از فقه اسلامی اخذ شده و در قانون مدنی به عنوان ملاک تقسیم ارث آورده شده است که در فرایند انحصار ورثه و تقسیم ماترک اهمیت زیادی دارد.

بیشتر بخوانید: تقسیم اموال در طلاق به چه صورت می باشد؟

بر اساس این طبقه بندی اساساً سه طبقه کلی برای ارث بری از متوفی وجود دارد که طبقه اول شامل پدر و مادر و فرزندان، طبقه دوم شامل پدر بزرگ و مادربزرگ و خواهران برادران و طبقه سوم شامل خاله، عمو، دایی و عمه متوفی می شود که هر کدام بر اساس نسبت تعیین شده در قانون مدنی از اموال به جا مانده از متوفی ارث می برند. این نسبت همچنین بر اساس جنسیت فرد هم تعیین می شود. برای متال نحوه ارث بری فرزندان متوفی به این صورت است که پسر دو برابر دختر از اموال پدر یا مادرش ارث می برد.

ارث بردن هر یک از این طبقات به این صورت است که اگر فردی در طبقه اول وجود داشته باشد تمام ماترک متوفی به آن فرد یا افرادی که در طبقه اول هستند تعلق می گیرد و دیگر به طبقات بعدی ارثی منتقل نمی شود. اما اگر فردی در طبقه اول ارث بری در زمان فوت متوفی زنده نباشد، ماترک متوفی به افراد طبقه بعد یعنی طبقه دوم تعلق می گیرد.

برای متال تصور کنید فردی فوت می کند و در میان خانواده خود یک مادر و برادر دارد که در زمان فوت او زنده هستند. در این وصعیت، مادر به طبقه اول تعلق دارد و برادر در طبقه دوم ارث بری قرار دارد. حال بر اساس قاعده ای که در بالا توضیح داده شد، ارث بردن مادر از متوفی به دلیل اینکه به طبقه اول تعلق دارد مانع از ارث بردن برادر متوفی می شود زیرا برادر متعلق به طبقه دوم است و قاعدتا طبقه اول به طبقه دوم ارجحیت دارد.

دادخواست تقسیم ترکه و تنظیم این دادخواست با کمک وکیل

ارائه دادخواست تقسیم ترکه آخرین اقدام قضایی مورد نیاز برای تقسیم ارث است که در صورت وجود اختلاف میان طرفین اهمیت بسیار زیادی دارد. در صورتی که وراث دارای اختلاف نظر درمورد تقسیم ترکه باشند، باید دادخواستی تحت عنوان دادخواست تقسیم ترکه را به دادگاه عمومی حقوقی آخرین محل اقامت متوفی ارائه دهند تا دادگاه بر اساس مستندات و بر اساس قانون اقدام به تقسیم ترکه نماید.

در تنظیم این دادخواست لازم است که حتما برخی نکات شکلی را رعایت کرده و مدارک مورد نیاز به دادخواست ضمیمه کنید. برای مثال خوانده دادخواست باید تمامی وراثی باشد که بر اساس گواهی انحصار وراثت به عنوان وراث متوفی شناسایی شده اند. در صورتی که این دادخواست تمامی وراث را خوانده فرار ندهد ممکن است قرار عدم استماع دعوا صادر شود که زمان و هزینه بیشتری را برای اصلاح آن به خود اختصاص می دهد.

نکته دیگر این است که باید اسناد و مدارک خاصی را که وکیل متخصص به شما معرفی می کند به دادخواست ضمیمه کنید. این اسناد شامل گواهی انحصار وراثت، اسناد و مدارک متعلق به ماترک و برخی اسناد و مدارک هویتی می شود که بدون آن ها دادخواست سما با اخطار رفع نقص مواجه می شود.

دادگاه پس از بررسی این دادخواست به طریق قانونی اقدام به تقسیم ترکه می کند که در مورد اموال غیر قابل تقسیم می تواند دستور فروش این اموال و تقسیم قیمت اموال میان وراث باشد.

وکلای مجرب حاضر در گروه وکلای خانواده در کلیه مراحل تقسیم ارث در کنار شما خواهند بود تا بتوانید این فرایند را در نهایت دقت و سرعت عمل به سرانجام برسانید. برای کسب مشاوره رایگان و با استفاده از دیگر خدمات حقوقی گروه وکلای خانواده می توانید با شماره تماس های درج شده در سایت تماس بگیرید.