الزام به تمکین زوجه و بررسی دادخواست آن و دلایل رد

در صورتی که زوجه نخواهد از مرد خود تمکین کند و علی رغم اقامه دعوی و الزام زوج، منزل را ترک کند و رابطه زناشویی با همسر خود برقرار نکند، به او نفقه ای تعلق نگرفته و این حق را به مرد داده است که بتواند بدون نیاز به اذن زن، اقدام به ازدواج مجدد کند.

دعوی حقوقی الزام به تمکین زوجه

زن جز در مواردی استثنا که در قانون بدان اشاره شده ملزم است که در منزل شوهر خود اقامت گزیند و منزل را ترک نکند تا بتواند من باب تمکین کردن از شوهر خود، مستحق دریافت نفقه باشد. اما در رابطه با سایر حقوقی مالی از جمله، مطالبه مهریه، اجرت المثل، تمکین شرط نبوده و زوجه را مستحق دریافت این حق مالی می کند.

اگر زوجه بخواهد با نداشتن معذوریتی از اقامت در منزل شوهر، خودداری کند این حق برای مرد است که، اقامه دعوی کند و زن را وادار نماید که از او تمکین کند. اگر علی رغم الزام، زوجه بخواهد خودداری کند قانون گذار او را از دریافت نفقه،محروم می کند و به شوهر او این حق را می دهد که ازدواج مجدد کند بدون آنکه من باب این امر، ممنوعیتی داشته باشد.

در چه مواردی زوجه می تواند از همسر خود تمکین نکند؟

تمکین در اصطلاح حقوقی به معنی اطاعت کردن است که می تواند مشمول تمکین عام و تمکین خاص قرار بگیرد.

تمکین عام اشاره به اطاعت کردن زن از شوهر دارد. زوجه  ملزم است که در رابطه با کلیه امور زندگی، از شوهر خود اطاعت کند مثلا در منزل زوج، زندگی کند و بدون عذر موجه منزل را ترک نکند.

تمکین خاص، زوجه را ملزم می دارد که در رابطه با امور زناشویی از همسر خود تبعیت کند و جز در موارد استثنا، با او رابطه زناشویی داشته باشد.

بیشتر بخوانید: نحله چیست و مطالبه آن چه شرایطی دارد و فرق آن با اجرت المثل

اما قانون گذار در شرایطی زن را از تمکین منع کرده و علی رغم ممنوعیت زوجه او را مستحق دریافت نفقه می داند و اگر زوج بخواهد دعوی الزام به تمکین زوجه را در دادگاه مطرح کند به آن ترتیب اثر نداده و آن را رد می کند.

مواردی که زوجه، الزامی به تمکین ندارد؟

۱.اگر زوجه، من باب سو رفتار و خشونت مرد،منزل را ترک کند. و خود را از آسیب و صدمه بدنی محفوظ بداند، من باب عدم تمکین، از نفقه محروم نیست و می تواند من باب پرداخت عدم پرداخت نفقه، به طرفیت زوج اقامه دعوی کند.

۲.اگر مرد، نتواند منزلی که، در شان زوجه است را برای او تهیه کند،‌ این حق برای زن است که از سکونت در منزل شوهر خودداری کند و زوج، نمی تواند من باب این امر الزام به تمکین زوجه را از دادگاه خواستار شود.

۳.در رابطه با تمکین خاص هم باید گفت که زوجه، در مواردی که زوج به  یکی از بیماری های مقاربتی مبتلا باشد به گونه ای که نزدیکی با او، موجب گردد که به زن آسیبی وارد شود. الزامی ندارد که از او تمکین کند.

بیشتر بخوانید: طلاق توافقی و مهریه و بررسی شرایط مختلف آن از نگاه وکیل

رد دادخواست الزام به تمکین زوجه

گفتیم که مرد می تواند به طرفیت زوجه ای که از او تمکین نمی کند اقامه دعوی کند و الزامش را از دادگاه بخواهد. زمانی به شکایت  مرد ترتیب اثر داده می شود که او بتواند، ادعای خود را به دادگاه، ثابت کند. مثلا با شهادت شهود ثابت کند که زن منزل را بدون هیچ گونه عذر موجه برای مدتی طولانی ترک کرده است. در اینجا اگر صحت ادعای زوج، بر دادگاه محرز شود به خواسته زوج ترتیب اثر داده و آن را می پذیرد و زوجه را به تمکین از زوج ملزم می دارد. و اگر خلاف ادعای مرد ثابت شود آن را رد می کند.

در چه شرایطی دادگاه، دادخواست الزام به تمکین زوجه را رد می کند؟

• اگر زوجه بتواند با اثبات ادله ای، خلاف ادعای زوج را اثبات کند مثلا ثابت نماید که من باب سو رفتار و نداشتن امنیت جانی در منزل شوهر، منزل را ترک کرده است. و این عدم تمکینش عذر موجه و قانونی دارد.
• اگر زوجه بتواند اثبات کند که زوج من باب عدم تمایل به ادامه زندگی، به طور صوری دادخواست الزام به تمکین را به محکمه تقدیم داشته است می تواند ادعای او را رد کند.
• در صورتی که زوجه، علت تمکین نکردن خود را، عدم پرداخت نفقه بداند و بیان دارد که چون زوج از پرداخت حقوق مالی ، خودداری کرده او نیز از تمکین، ممانعت کرده است.

دادخواست الزام به تمکین زوجه، باید به چه مرجعی تقدیم شود؟

• زوج باید تقاضای خود مبنی بر الزام به تمکین زوجه را به دادگاه خانواده محل اقامت زوجه، تقدیم دارد.
• قبل از اقامه دعوی، باید اظهارنامه ای مبنی بر تمکین، بازگشت به منزل، برای زوجه ارسال شود.
• اگر علی رغم ارسال اظهارنامه، زوجه حاضر نشود که از زوج خود تمکین کند، این حق برای مرد است که شکایتی به طرفیت زوجه مطرح کند و الزامش را خواستار شود.
• در صورت ممانعت از الزام، این حق برای مرد است که از پرداخت نفقه زوجه ممانعت کند مگر خلاف ادعایش بر محکمه اثبات شود.

ضمانت اجرای عدم تمکین زوجه

زن، من باب عدم تمکین محکوم به تحمل مجازاتی نیست. تنها قانون گذار، او را من باب عدم اطاعت از زوج و ترک منزل، از یک سری حقوقی که مستحق دریافت آن است محروم می کند.

۱.مرد ملزم است که نفقه زن را بپردازد مگر آنکه زوجه از او تمکین نکند. پس اگر عدم تمکین زوجه،اثبات شود، مرد الزامی به پرداخت نفقه ندارد.

۲.اگر حکم به تمکین زوجه از سوی دادگاه صادر شود و با این حال زوجه، به عدم تمکین خود ادامه دهد، دادگاه این حق را به مرد می دهد که تجدید فراش کند بدون آنکه اذن زن اول خود را که همسرش بوده نیاز داشته باشد.

۳.اگر طلاق جاری شود، زوجه از دریافت نصف اموال و دارایی زوج که در ضمن عقد بدان اشاره شده محروم می شود.

بیشتر بخوانید: مهریه عندالمطالبه چیست و چطور می توان آن را مطالبه کرد

نتیجه گیری

ما در این مقاله به بررسی موضوع حقوقی تحت عنوان الزام به تمکین زوجه پرداختیم. گفتیم که قانون گذار زن را ملزم می دارد که از شوهر خود تبعیت کند و تمکین عام و خاص از او داشته باشد. اگر زوجه بخواهد بدون هیچ گونه عذر موجهی از زوج پیروی نکند این حق برای مرد است که به طرفیت او اقامه دعوی کند و الزام به تمکین زوجه را از دادگاه خواستار شود.

پیشنهادات

ما در گروه وکلای خانواده، در تلاشیم که موضوعاتی که ارتباط با حوزه خانواده داشته را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و زوج و زوجه را نسبت به حقوق خود آگاه سازیم. در صورتی که شما هم درگیر پرونده حقوقی در حوزه خانواده هستید می توانید از طرق ارتباطی که در سایت به آن اشاره شده با  گروه وکلای خانواده ما در تماس باشید.

برخی از سوالات متداول

در چه شرایطی مرد می تواند دادخواست الزام به تمکین زوجه را به دادگاه تقدیم کند؟

زمانی که زن بخواهد بدون عذر موجه، از تمکین زوج، ممانعت کند، این حق برای مرد است که با اقامه دعوی حقوقی به طرفیت او، الزامش را به تمکین از دادگاه خواستار شود.

اگر زوجه علی رغم الزام، تمکین نکند آیا مشمول ضمانت اجرای حقوقی قرار می گیرد؟

قانون گذار زوجه را من باب عدم تمکین، محکوم به تحمل مجازات نکرده، و تنها او را از دریافت حق نفقه محروم می کند.