نفقه فرزند و بررسی شرایط آن برای مطالبه

نفقه، الزام به تهیه مسکن،  خوراک، پوشاک و نیازهای ضروری فرزند است که در ماده۱۲۰۴ بدان اشاره شده و منفق که منظور پدر یا پدربزرگ طفل هستند را به پرداخت نیازهای مالی فرزند وادار کرده است. تامین این نیازهای ضروری تا زمانی که، فرزند به سن بلوغ برسد و با کارکردن و داشتن شغلی بتواند توانایی مالی در تامین مخارج خود به دست آورد به عهده پدر اوست. و در فرضی که پدر نتواند، من باب عدم توانایی مالی، نفقه فرزند را تامین کند این وظیفه به پدربزرگ، مادر و جد مادری واگذار می شود. در هر صورت شخص منفق، ملزم است با داشتن استطاعت مالی، نفقه فرزند خویش را بپردازد اگر بخواهد علی رغم داشتن توانایی، از پرداخت نفقه  ممانعت کند این حق برای  فرزند است که به طرفیت پدر یا شخصی که پرداخت نفقه فرزند بر عهده اوست شکایت حقوقی یا شکایت کیفری ترک انفاق را تنظیم کند و آن را به دادگاه تقدیم دارد.

و با اثبات اینکه پدر یا جد پدری او توانایی مالی داشته ولی با این حال از پرداخت ممانعت می کنند الزام آنها را به پرداخت نفقه خویش خواستار شود. اگر ادعای فرزند اثبات شود دادگاه حکم پرداخت نفقه را صادر کرده و منفق را ملزم می کند که نفقه را بپردازد اگر علی رغم الزام، از پرداخت ممانعت شود منفق( پدر یا جد پدری، به تحمل مجازات حبس تعزیری که در ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده اشاره شده محکوم می شود.

زمانی که پدر، ازپرداخت نفقه خودداری کند این حق برای فرزند به وجود می آید که به طرفیت او اقامه دعوی حقوقی یا کیفری کند. و الزام وی را به پرداخت نفقه از محکمه خواستار شود. بعد از انجام تشریفات دادرسی، اگر دادگاه ادعای فرزند را وارد بداند؛ پدر او را که، ملزم به پرداخت نفقه بوده و استطاعت مالی کافی دارد را، ملزم می دارد که نفقه فرزند خویش را بپردازد. تعیین میزان نفقه را دادگاه بر عهده کارشناس رسمی نفقه گذاشته و اوست که مشخص می کند میزان نفقه فرزند دختر یا پسر چقدر است. میزان نفقه فرزند را کارشناس حسب میزان احتیاجات او و توانایی مالی شخص منفق که حسب مورد پدر یا پدربزرگ و مادر هستند تعیین می کند و آن را در قالب نظریه کارشناسی، به دادگاه مربوطه ارائه می دهد.

تعدیل نفقه چیست؟ و در چه شرایطی از جانب شخص منفق پذیرفته می شود؟

دادگاه ممکن است پدر را به پرداخت مبلغی معین، محکوم کند. و او را ملزم دارد که مبلغی را به عنوان نفقه به فرزند خودش بپردازد. اگر شخص منفق که در اینجا منظور پدر طفل است از پرداخت مبلغی که به عنوان نفقه از سوی دادگاه تعیین شده ناتوان باشد و نتواند آن را بپردازد‌، می تواند از دادگاه صادر کننده حکم، تقاضا کند که در مبلغ نفقه، تجدید نظر کند و پدر یا جد پدری را به پرداخت مبلغ کمتری محکوم نماید. برای این کار لازم است که ادله و مستنداتی به دادگاه ارائه گردد که نشان دهد واقعا پدر یا جد پدری، استطاعت مالی کافی به پرداخت مبلغ نفقه را ندارند. تا دادگاه ادعای آنها را بپذیرد و به پرداخت مبلغی کمتر از مبلغ تعیین شده حکم دهد.

در چه شرایطی به فرزند، نفقه تعلق می گیرد؟

قانون گذار برخلاف نفقه زن در رابطه با نفقه اقارب و نفقه فرزند شروطی را اعمال کرده است که در صورت محرز شدن آن شروط است که فرزند را مستحق دریافت نفقه می داند.

ندار بودن فرزند

بیشتر بخوانید: طلاق توافقی در سال 【 ۱۴۰۳ 】+ هزینه و شرایط✔️ بدون حضور و مشاوره

ماده ۱۱۹۷ قانون مدنی، در صورتی فرزند را مستحق نفقه می داند که ندار باشد و نتواند به وسیله اشتغال به شغلی، وسایل معیشت خود را فراهم سازد. طبق این ماده فرزند زمانی می تواند خواستار نفقه خود از پدر یا جد پدری باشد که هیچ منبع درآمدی نداشته باشد و نتواند از پس خرج و مخارج روزمره خود برآید.

استطاعت مالی منفق ( که منظور پدر و یا جد پدری هستند)

نص ماده ۱۱۹۸ و ۱۲۰۴ قانون مدنی، شرط الزام به نفقه فرزند را، استطاعت مالی منفق می داند. پدر، جد پدری زمانی ملزم به پرداخت نفقه هستند که توانایی مالی داشته باشند و در معیشت خود دچار مضیقه نشوند. به بیان دیگر تا زمانی که پدر و یا جد پدری خود نتوانند از پس زندگی روزمره خویش برآیند الزامی به پرداخت نفقه فرزند ندارند.

با اثبات این دو شرط، این حق برای فرزند است که درخواست نفقه خود را به دادگاه ارائه دهد و الزام شخص منفق، را خواستار شود.

نکته مهم: فرزند تنها می تواند من باب پرداخت نفقه حال و آینده خود، به دادگاه دادخواست دهد. و درخواست او نسبت به نفقه گذشته قابل قبول نخواهد بود.

بیشتر بخوانید: بهترین وکیل خانواده در تهران با مشاوره رایگان به صورت تلفنی و آنلاین

به فرزند نامشروع، مطابق قانون ارثی تعلق نمی گیرد. اما در رابطه با سایر حقوق دیگر از جمله پرداخت نفقه، حضانت، و این گونه موارد، ولدالزنا هیچ تفاوتی با فرزندان مشروع نداشته و صاحب حق می باشد . اگر پدری از پرداخت نفقه فرزندی که نامشروع است ممانعت کند و آن را نپردازد، دادگاه  این حق را به فرزند می دهد که به طرفیت پدر خویش، که وظیفه پرداخت نفقه او را بر عهده داشته شکایتی مطرح کند و او را ملزم کند که نفقه فرزند خویش را بپردازد. فرزند پسر تا زمانی که قادر نباشد اسباب معیشت خود را فراهم کند می تواند نفقه خود را از پدرش بخواهد و دختری تا زمانی که ازدواج نکرده باشد می تواند خواستار نفقه باشد.

چه‌ دادگاهی به درخواست مطالبه نفقه فرزند، رسیدگی می کند؟

فرزند، اگر به سن قانونی رسیده باشد خود می تواند تقاضا دهنده دادخواست باشد و دعوی حقوقی خود تحت عنوان مطالبه نفقه را به دادگاه صلاحیت دار که دادگاه خانواده است ارائه دهد تا رسیدگی های لازمه صورت بگیرد.

اگر فرزند از نظر قانونی، فاقد اهلیت باشد یعنی به سن قانونی که ۱۸ سال تمام است نرسیده باشد باید شخصی به نیابت از او این اقدام را انجام دهد. ماده ۶ قانون حمایت خانواده،  به مادر یا هر شخصی که حضانت طفل را عهده دار است این حق  را داده که برای مطالبه نفقه فرزند، به دادگاه اقامه دعوی کنند و با ارائه ادله و مستندات، الزام پدر یا جد پدری که هر یک در نبود دیگری باید نفقه را پرداخت کنند، خواستار شود.

راه دیگر شکایت، مراجعه به دادسرا و اقامه دعوی است.

در اینجا خود فرزند و یا مادر او در شرایطی که طفل به سن قانونی نرسیده باشد می توانند تقاضا دهنده نفقه، باشند و الزام پدر یا جدپدری را خواستار شوند.

بیشتر بخوانید: فسخ نکاح و بررسی شرایط و مراحل آن توسط گروه وکلای خانواده

نتیجه گیری

ما در این مقاله، به بررسی موضوع حقوقی نفقه فرزند، که پرداخت آن تحت شرایطی بر عهده پدر اوست پرداختیم. گفتیم این نیاز مالی می تواند دربرگیرنده نیازهای روزمره فرزند از جمله تامین خوراک و پوشاک، مسکن و …. باشد. پدر تا زمانی که فرزندش به سنی برسد که بتواند نیازهای مالی خود را برطرف کند و اسباب معیشت خود را فراهم آورد ملزم است که نفقه  او  را بپردازد و اگر بخواهد ممانعت به عمل آورد این حق فرزند است که به طرفیت او اقامه دعوی کند و الزامش را به پرداخت نفقه خواستار شود.

ما در گروه وکلای خانواده، در تلاشیم که به همکاری وکلای متخصص و زبده که تجربه قضایی نسبت به موضوعات خانوادگی از جمله مهریه، نفقه، طلاق، حضانت، مطالبه اجرت المثل و……. دارند بهترین خدمات حقوقی را ارائه دهیم. در صورتی که شما هم درگیر موضوعات خانوادگی هستید و نیاز به خدمات مشاوره دارید می توانید از طریق راه های ارتباطی که در سایت به آن اشاره شده با گروه وکلای خانواده ، در تماس باشید.

برخی از سوالات متداول

نفقه فرزند چیست و در چه شرایطی قابل مطالبه است؟

نیازهای مالی فرزند از جمله مسکن، لباس، خوراک و ….. را نفقه گویند که تامین آن در صورت ندار بودن فرزند بر عهده پدر یا پدربزرگ یا مادر است.

مادر، در چه شرایطی ملزم می شود که نفقه فرزند را بپردازد؟

مادر حتی با تحقق طلاق هم، وظیفه ای به پرداخت نفقه فرزند ندارد و این مسئولیت بر عهده پدر و یا جدپدری است مگر درشرایطی که پدر و جد پدری نباشد و از دادن نفقه فرزند ناتوان باشند. که این وظیفه به مادر واگذار می شود.