نحله چیست و مطالبه آن چه شرایطی دارد و فرق آن با اجرت المثل

حقوق خانواده یکی از گسترده ترین شاخه های حقوق است که علاوه بر گستردگی خود با زندگی روزمره بسیاری از افراد جامعه سر و کار دارد و همین مساله ضرورت آشنایی با قواعد آن را ایجاب می کند. یکی از مسائلی که در حقوق خانواده مطرح می شود بحث نحله زوجه است که بسیاری از زوجین با آن آشنایی درستی ندارند.

در گروه وکلای خانواده شما می توانید در کوتاه ترین زمان ممکن به بهترین وکیل خانواده دسترسی داشته و درباره انواع موضوعات خانواده از جمله نحله زن از او مصادره حقوقی دریافت کنید. گروه وکلای خانواده مجموعه ای حقوقی با تمرکز بر حقوق خانواده است که با ارائه خدمات تخصصی در این حوزه به پیشبرد هر چه سریع تر امور حقوقی شما کمک می کند.

نحله زن به چه معنا است؟

به موجب عقد ازدواج هر یک از طرفین حقوق و وظایف خاصی را بر اساس قانون به عهده می گیرند که باید مورد رعایت طرفین قرار گیرد. برای مثال وظیفه مشترک زن و مرد در رابطه زناشویی این است که با یکدیگر حسن معاشرت داشته باشند. علاوه بر این، هر یک از زن و مرد دارای حقوق و تکالیف اختصاصی هم هستند که عدم رعایت آن ها می تواند تبعات حقوقی و یا حتی کیفری برای فرد داشته باشد. یکی از حقوق مالی زن ضمن عقد ازدواج نحله است که نسبت به مهریه و نفقه آشنایی کمتری نسبت به آن وجود دارد.

بنابراین سوال رایج در میان افراد این است که نحله چیست و چه کاربردی دارد؟ نحله در لغت به معنای بخشش و اعطا کردن است و در مفهوم حقوقی به معنای مالی است که در ازای انجام امور خانه و دیگر کارهای زن در طول زندگی زناشویی از سوی شوهر به او پرداخته می شود. این مفهوم که از فقه اسلامی گرفته شده است به این دلیل است که بر اساس فقه زن هیچ وظیفه ای برای انجام امور خانه، شیر دادن به فرزندان و… ندارد و می تواند در ازای انجام این کارها پول دریافت کند.

اگر انجام این امور از سوی زن به صورت غیر تبرعی یعنی غیر مجانی انجام شود زن مستحق اجرت المثل خواهد بود. اما اگر قصد غیر تبرعی زن برای انجام این امور به اثبات نرسد، چیزی که به زن تعلق می گیرد نحله نام دارد که موضوع این مقاله است و در ادامه بیشتر درمورد مفهوم و نحوع تعیین آن توضیح می دهیم.

بیشتر بخوانید: بهترین وکیل خانم خانواده همراه با مشاوره رایگان

تفاوت نحله با اجرت المثل

همانطور که در بالا هم توضیح داده شد، زن برای انجام امور خانه در زندگی زناشویی، شیر دادن به فرزند و… وظیفه شرعی و قانونی ندارد و در صورتی که به انجام این امور مبادرت کند و قصد تبرع یعنی مجانی بودن نداشته باشد مستحق مبلغی خواهد بود که اجرت المثل نامیده می شود. علاوه بر این، نحله هم مبلغی است که در ازای انجام امور خانه و نظایر آن از سوی شوهر به زن پرداخته می شود. سوالی که ایجاد می شود این است که اگر اجرت المثل و نحله هر دوی برای پرداخت بهای کارهای زن در طول زندگی زناشویی پرداخت می شود، اجرت المثل با نحله چه تفاوتی دارد‌؟

تفاوت اجرت المثل با نحله در اثبات تبرع یا عدم تبرع زن است. همانطور که اشاره شد منظور از قصد تبرع این است که زن اموری که اجرت المثل یا نحله به آن تعلق می گیرد را با قصد مجانی بودن و بدون قصد دریافت هزینه انجام بدهد. اما قصد عدم تبرع به معنای این است که زن با قصد دریافت بهای این امور آن ها را انجام دهد و در واقع این کار بدون تمایل خودش باشد. در این صورت، زن می تواند اجرت المثل کارهایی که در مدت زناشویی انجام داده است را مطالبه کند

اما اگر قصد زن برای دریافت هزینه در زمان مبادرت به این امور اثبات نشود دادگاه حکم به پرداخت نحله به زن می دهد. بنابراین اجرت المثل مربوط به زمانی که زن قصد مجانی کار کردن در منزل زناشویی را نداشته است و نحله مربوط به زمانی است که زن قصد مجانی کار کردن داشته و یا قصد مجانی کار نکردن او برای دادگاه اثبات نشده است. در نتیجه، می توان گفت نحله در موارد عدم اثبات ادعای زن می تواند جایگزین اجرت المثل شود.

بیشتر بخوانید: استرداد هدایا در دوران نامزدی و دوران زناشویی ممکن است؟

تفاوت نحله با مهریه

چنان که گفته شد زن به موجب عقد ازدواج حقوق مالی خاصی دارد که شاید بتوان گفت معروف ترین و آشناترین آن ها در میان مردم مهریه است. مهریه به حقی مالی متعلق به زن گفته می شود که در ازای چیز دیگری نیست و زن اگر این مهریه از نوع عندالمطالبه باشد می تواند هر زمان که خواست آن را مطالبه کند. در واقع مهریه مانند یک دین بر ذمه مرد است که اگر در ضمن سند رسمی ازدواج نوشته شده باشد، می توان پرداخت آن را از اداره تبت اسناد تقاضا کرد. اما نحله مبلغی است که در ازای کارهای زن در طول زندگی زناشویی است و مبلغ دقیق آن بر اساس معیارهایی که در ادامه توضیح داده می شود، توسط دادگاه رسیدگی کننده تعیین می شود.

تفاوت نحله با نفقه

نفقه یکی دیگر از حقوق مالی زن در رابطه زناشویی با مرد است که در مقایسه با مهریه، اجرت المثل و نحله ویژگی های خاص خود را دارد. نفقه زن در واقع به هزینه زندگی زناشویی گفته می شود که میزان و کیفیت آن به تناسب شرایط اجتماعی و مالی زن پیش از ازدواج با مرد تعیین می شود. بنابراین توانایی مالی مرد در پرداخت نفقه ملاک تعیین مبلغ و کیفیت آن نیست و این موارد بر اساس شرایط خود زن تعیین می شود. مصادیق نفقه نیز می تواند از تامین خوراک، پوشاک، بهداشت و مسکن مستقل مناسب را شامل شود.

در حالی که نحله موضوع متفاوتی از نفقه دارد و مربوط به کارهایی است که زن در منزل مشترک با شوهر انجام داده است. ملاک تعیین نفقه همانطور که گفته شد شرایط و اوضاع و احوال اجتماعی خود زن است اما تعیین مبلغ نحله با دادگاه و بر اساس معیارهای تعیین نحله است.

نکته دیگر در خصوص تفاوت نحله با نفقه در این است که نحله یا اجرت المثل قابلیت مورد توافق واقع شدن دارند یعنی طرفین می توانند توافق کنند که چه میزان مبلغی پرداخت شود و یا اینکه اساساً مبلغی تحت این عنوان به زن پرداخت نشود، اما توافق درمورد عدم پرداخت نفقه به زن بر خلاف شرع و قانون است و طرفین نمی توانند نسبت به عدم پرداخت نفقه در آینده توافق کنند بلکه صرفاً نفقه معوقه یعنی نفقه ای که موعد پرداخت آن رسیده اما هنوز پرداخت نشده از سوی زن قابل گذشت است.

بیشتر بخوانید: بهترین وکیل مهریه در تهران با سابقه بالا

مبلغ نحله چگونه تعیین می شود؟

همانطور که گفته شد نحله در ازای کاری است که زن در زندگی مشترک انجام داده است. سوالی که در این رابطه طرح می شود این است که معیار محاسبه مبلغ نحله چقدر است و در واقع چه عواملی در تعیین میزان آن تاثیر گذار هستند؟

در تعیین میزان نحله عوامل متعددی تاثیرگذار هستند که دادگاه پس از مطالبه زن بر اساس مجموعه این عوامل تصمیم گیری کرده و مبلغ نحله را تعیین می کند. برای مثال نوع کارهای زن که در منزل مشترک با شوهر انجام داده است عامل مهمی در تعیین مبلغ نحله است. همچنین تعداد سال های زندگی مشترک یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار است به این معنا که هر چقدر تعداد سال های زندگی مشترک بیشتر باشد، مبلغ نحله ای که دادگاه حکم به آن می دهد هم بیشتر خواهد شد. در کنار این موارد دادگاه در پرداخت نحله به وضعیت مالی شوهر هم توجه می کند و بر اساس مجموعه این عوامل مبلغ نحله را تعیین می کند.

آیا نحله با شرط تنصیف اموال مغایرت دارد؟

سوالی که ممکن است ایجاد شود این است که اگر طرفین در خصوص امور مالی توافقات دیگری مانند تنصف اموال کرده باشند آیا همچنان نحله زن قابل مطالبه است یا خیر؟

منظور از شرط تنصیف اموال این است که طرفین توافق کنند در صورت طلاق از یکدیگر نصف اموالی که در طول مدت زناشویی به دست آورده اند به دیگری تعلق بگیرد. این شرط به صورت پیش فرض در قوانین ایران درباره طلاق وجود ندارد اما طرفین می توانند به موجب شرط ضمن عقد نکاح آن را درج کرده و درمورد آن توافق کنند. در این صورت، یعنی اگر طرفین درمورد شرط تنصیف اموال توافق کرده باشند نحله زن دیگر قابل مطالبه نیست.

در واقع به عبارت دیگر مطالبه همزمان نصف اموال و نحله از طرف زن امکان پذیر نیست و دادگاه به همان توافقات مالی میان طرفین که نصف شدن اموال به دست آمده در طول دوران زناشویی است حکم می دهد. البته در این خصوص اختلاف نظر وجود دارد و ممکن است برخی محاکم مطالبه همزمان این دو مورد را ممکن بدانند و به هر دوی این موارد حکم بدهند.

مطالبه نحله چه شرایطی دارد؟

در قسمت های قبل به این سوال پاسخ دادیم که نحله چیست و چه کاربردی دارد. اما علاوه بر این، مطالبه نحله مانند سایر حقوق مالی زن بر اساس شرایط ویژه ای صورت می گیرد. در ارتباط با نحله زن زمانی می تواند آن را مطالبه کند که اولاً خواهان طلاق زوج باشد و ثانیاً علت درخواست طلاق از سوی مرد تخلف زن از وظایف زناشویی خود نباشد. در نتیجه، در مواردی که خود زن خواهان طلاق است بر خلاف مهریه و نفقه که می تواند همزمان با طلاق آن ها را نیز درخواست کند امکان مطالبه نحله وجود ندارد.

مشاوره درباره نحله زن در گروه وکلای خانواده

در این مقاله تلاش کردیم شما را با مهمترین نکات حقوقی درباره نحله زن و پاسخ به این سوال که نحله چیست آشنا کنیم. اما برای آنکه بتوانید اطلاعات متناسب با پرونده خود را در خصوص نحله زن در رابطه زناشویی به دست آورید لازم است حتما با یک وکیل متخصص خانواده در این زمینه مشورت کنید.

در گروه وکلای خانواده شما می توانید در اسرع وقت به بهترین وکلای پایه یک که در کلیه دعاوی خانواده از جمله مطالبه نحله تخصص دارند دسترسی داشته و از دانش و تجربه آنان در این زمینه استفاده کنید. برای آشنایی با نحوه استفاده از مشاوره حقوقی رایگان و مشاوره حقوقی آنلاین در رابطه با مطالبه نحله زن کافی است با ما تماس بگیرید.