انحصار وراثت به صورت صفر تا صد در سال ۱۴۰۳(مراحل و مدارک)

انحصار وراثت به چه معناست؟

زمانی که فردی فوت می کند، لازم است اقدامات حقوقی خاصی که قانون گذار پیش بینی کرده است انجام شود تا تقسیم ارث و میراث به وراث متوفی صورت بگیرد. بدون انجام این اقدامات حقوقی که لازم است با کمک وکیل متخصص خانواده با آن ها آشنا شوید، فرایند تقسیم ارث انجام نخواهد شد. یکی از این اقدامات که اهمیت بسیار زیادی در فرایند تقسیم ارث و میراث دارد گرفتن گواهی انحصار وراثت است. در ادامه با مفهوم حقوقی و مراحل انحصار وراث به زبان ساده آشنا خواهید شد.

انحصار وراثت به زبان ساده به معنای این است که تعداد و مشخصات افرادی که از متوفی ارث می برند با صدور گواهی از سوی دادگاه تعیین شود. علاوه بر این، سهم هر یک از وراث هم بر اساس قانون در این گواهی مشخص می شود. در واقع زمانی که فردی فوت می کند با توجه به اینکه در زمان فوت او چه افرادی از خانواده‌ او زنده باشند و این افراد در چه طبقه ای قرار داشته باشند، وراث فرد متفاوت خواهند بود.

برای مثال اگر مردی فوت کند و از خانواده او همسر و فرزندانش به علاوه خواهر و برادر او در زمان فوت او زنده باشند، فقط همسر و فرزندانش از متوفی ارث می برند. به دلیل اینکه فرزندان در طبقه اول قرار دارند و هر گاه شخصی که متعلق به طبقه اول ارث بری بر اساس قانون مدنی است در زنان فوت شخص زنده باشد مانع ارث بری اشخاص متعلق به طبقات دیگر از جمله خواهر و برادر می شود که در طبقه دوم قرار دارند.

نکته مهم این است که همسر حتی اگر افراد طبقه اول هم زنده باشند سهم خود را از اموال متوفی ارث می برد. اما اگر فرزندان که مربوط به طبقه اول هستند زنده باشند، سهم آن ها از مجموع اموال متوفی کاهش پیدا می کند. به این صورت که سهم زن از اموال شوهرش از یک چهارم در فرضی که متوفی فرزند داشته باشد به یک هشتم کاهش پیدا می کند و سهم شوهر از اموال زنش در صورتی که متوفی فرزند داشته باشد از یک دوم اموال به یک چهارم آن کاهش می یابد.

علاوه بر طبقه بندی وراث بر اساس قانون مدنی، مسأله وصیت و دیون متوفی هم باید در نظر گرفته شود. در واقع بدون پرداخت دیون متوفی از محل اموال او و همچنین عمل به وصیت او در صورتی که وصیت تملیکی یعنی وصیتی که در خصوص انتقال اموال متوفی است وجود داشته باشد تقسیم ارث و میراث صورت نمی گیرد. به همین دلیل لازم است وراث متوفی پس از طی مراحل دیگری که در ادامه توضیح داده می شود با کمک وکیل متخصص در امور خانواده که تجربه ویژه در حقوق ارث و میراث داشته باشد، اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت نمایند. در ادامه توضیحات بیشتری در خصوص ضرورت گرفتن گواهی انحصار وراثت و فرایند آن داده می شود.

گرفتن گواهی انحصار وراثت چه ضرورتی دارد؟

همانطور که توضیح داده شد، انحصار وراثت به معنای تعیین وراث فرد فوت شده است که می توانند پس از طی مراحل انحصار وراثت و بر اساس نسبت های قانونی ذکر شده در قانون، از اموال او ارث ببرند. به گواهی ای که دادگاه در خصوص تعیین وراث متوفی صادر می کند گواهی انحصار وراثت می گویند که سند بسیار مهمی در طی سایر مراحل تقسیم ارث و یا حتی برای اشخاص ثالث یعنی اشخاصی غیر از وراث متوفی است که می خواهند نسبت به اموال متوفی طرح دعوا کنند.

به همین دلیل ضرورت دارد حتما با کمک وکیل متخصص در این امر که گروه وکلای خانواده می توانند در اختیار شما بگذارند، در خصوص اخذ هر چه سریع تر آن اقدام کنید. موارد ضرورت اخذ این گواهی هم برای وراث متوفی و هم برای اشخاص ثالث در ادامه برای شما عزیزان توضیح داده می شود.

• مراجعه به بانک ها و مراجع رسمی: برای اداره امور مربوط به اموال متوفی ممکن است لازم باشد که وراث به قائم مقامی از متوفی به ادارات و مراجع رسمی دیگر مراجعه کنند و امور خاصی را انجام دهند. برای آنکه وراث به قائم مقامی از متوفی بتوانند این امور را انجام دهند لازم است گواهی انحصار وراثت اخذ کنند. برای مثال کسب وام و تسهیلات بانکی که برای افراد اهمیت زیادی دارد مستلزم این است که این گواهی را به بانک ارائه دهند.
• بهره مندی از تخفیف های مالیاتی: یکی از مالیات های مهمی که از افراد جامعه گرفته می شود، مالیات بر ارث است که پیش از تقسیم ارث میان وراث باید پرداخت شود. این مالیات در صورتی که اموال متوفی مقدار زیادی باشد، مبلغ زیادی خواهد بود که بسیاری از افراد تلاش می کنند تا از پرداخت آن فرار کنند. اما اگر وراث در زمان مناسب اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت کرده باشند، می توانند مشمول برخی تخفیف های مالیاتی شوند که مبلغ مالیات بر ارث را برای آنان کاهش می دهد.
• تقسیم ارث میان وراث: شاید بتوان گفت مهمترین امر حقوقی پس از فوت شخص فرایند تقسیم ارث میان وراث او است. معمولا وراث تلاش می کنند این فرایند را به سریع ترین شکل ممکن طی کنند و در نهایت اموال متوفی را به صورت قانونی به خود انتقال دهند. همانطور که در بالا هم اشاره شد، انتقال اموال متوفی به وراث او بدون دریافت گواهی انحصار وراثت از سوی آنان امکان پذیر نیست. در واقع گواهی انحصار وراثت تعیین می کند چه کسانی حق دارند از اموال متوفی ارث ببرند، بنابراین این گواهی مهمترین سندی است که انتقال اموال به وراث را امکان پذیر می کند.
• فروش و نقل و انتقال اموال متوفی: برای آنکه بتوان اموال متوفی را به دیگران انتقال داد، باید گواهی انحصار وراثت دریافت شده از مرجع صالح که در ادامه درمورد آن توضیح داده می شود، ارائه شود. بدون اخذ این گواهی هر گونه فروش یا نقل و انتقال اموال متوفی نامعتبر تلقی می شود.
• طرح دعوا علیه متوفی: اگر کسی بخواهد پس از فوت متوفی علیه او یا نسبت به اموال او که هنوز میان وراث تقسیم نشده است دعوایی را طرح کند، لازم است در دادخواست خود به گواهی انحصار وراثت اخذ شده توسط وراث استناد نماید و نام تمامی وراث را به عنوان قائم مقام خوانده یعنی همان متوفی در دادخواست خود ثبت کند.

اما اگر این گواهی توسط وراث متوفی هنوز گرفته نشده باشد، شرایط دشوارتری ایجاد می شود زیرا در این صورت خود ذی نفع یعنی همان خواهان دعوا علیه وراث متوفی باید درخواست صدور این گواهی را به دادگاه صالح ارائه دهد که لازم است حتما در این خصوص با وکیل مجرب و ماهر در طرح چنین دعاوی ای استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: طلاق توافقی در سال 【 ۱۴۰۳ 】+ هزینه و شرایط✔️ بدون حضور و مشاوره

انواع گواهی انحصار وراثت

گواهی انحصار وراثت بر اساس تشریفاتی که طی می کند و مدت زمانی که صدور آن به خود اختصاص می دهد دارای دو نوع محدود و نامحدود است. تفاوت این دو گواهی بر اساس ارزش مالی ترکه متوفی است. به این معنا که اگر ارزش مالی ترکه متوفی کمتر از مقدار مشخصی باشد گواهی حصر وراثت محدود صادر می شود و اگر ارزش مالی ترکه متوفی بیش از این مقدار باشد، گواهی حصر وراثت نامحدود صادر خواهد شد که امکان هر گونه دخل و تصرف در اموال متوفی را به وراث می دهد. این مقدار بر اساس قانون ۵۰ میلیون تومان است. به این معنا که اگر ارزش مالی ترکه متوفی بیش از ابن مقدار باشد شورای حل اختلاف درمورد وراث آن گواهی حصر وراثت نامحدود صادر می کند.

بیشتر گواهی هایی که وراث درخواست آن را می دهند از نوع گواهی حصر وراثت نامحدود است که برای صادر شدن نیاز به تشریفات انتشار آگهی در روزنامه دارد. این نشر آگهی همانطور که گفته شد به جهت آگاهی کسانی صادر می شود که ممکن است خود را وارث متوفی بدانند.

در صورتی که پس از صدور آگهی هیچ فردی مدعی وراثت اموال متوفی نشود، شورای حل اختلاف با بررسی دادخواست صدور این گواهی و اسناد و مدارک ضمیمه شده به آن، اقدام به صدور گواهی حصر وراثت نامحدود می کند. این گواهی به وراث متوفی این امکان را می دهد که هر اقدام حقوقی لازم از جمله نقل و انتقال را نسبت به ترکه متوفی انجام دهند. در واقع این گواهی از گواهی حصر وراثت محدود اعتبار بیشتری دارد و اختیارات بیشتری را به وراث می دهد.

گواهی انحصار وراثت تا چه زمانی اعتبار دارد؟

یکی از سوالاتی که مطرح می شود این است که وقتی گواهی حصر وراثت صادر می شود این گواهی تا چه زمانی اعتبار خواهد داشت؟ زمانی که این گواهی صادر می شود اصولاً به صورت دائمی دارای اعتبار است مگر آنکه در نگارش آن اشتباهی رخ داده باشد که در آن صورت، می توان درخواست اصلاح آن را از مرجع صادر کنند تقاضا نمود. برای مثال ممکن است یکی از ورثه پس از صدور این گواهی فوت کند که در این صورت به عنوان یکی از موارد اصلاح گواهی باید از مرجع صادر کننده درخواست شود. برای آشنایی دقیق تر با نحوه درخواست اصلاح این گواهی لازم است حتما با وکیل متخصص در ارث مشورت نمایید.

مراحل انحصار وراثت چیست؟

گرفتن گواهی انحصار وراثت همانطور که در بالا توضیح دادیم به دلیل آثار حقوقی ای که دارد یک ضرورت برای وراث شخص متوفی به شمار می آید که لازم است حتما در اسرع وقت با کمک وکیل متخصص نسبت به آن اقدامات مورد نیاز را انجام دهند. در این قسمت مراحل انحصار وراثت که لازم است برای گرفتن این گواهی طی کنید به تفصیل توضیح داده می شود.

• گرفتن گواهی فوت از پزشک: با فوت فرد اولین سندی که باید صادر شود گواهی پزشکی مبنی بر فوت این شخص است که توسط پزشک معتبر باید صادر شده و تایید گردد. در واقع این گواهی تایید می کند که فرد به صورت قطعی فوت کرده است و در نتیجه آثار حقوقی فوت اشخاص باید نسبت به او و وراثش اعمال شود. همچنین بر اساس قانون، زمانی که فرد فوت می کند باید یکی از اعضای خانواده او یا هر کسی که در محل حضور داشته است فوت او را به اداره ثبت احوال اعلام نماید. اداره ثبت احوال پس از آنکه فوت شخص را اثبات شده بداند، این امر را در دفاتر مخصوص خود وارد کرده و شناسنامه او را باطل می کند.
• ارائه دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت: پس از صدور گواهی فوت و ابطال شناسنامه فرد، مرحله بعد در میان مراحل انحصار وراثت این است که وراث با کمک وکیل متخصص دادخواست گواهی حصر وراثت را به مرجع صالح ارائه دهند. این دادخواست می تواند با تقاضای یکی از وراث هم تنظیم شود و در واقع لزومی ندارد که تمامی وراث آن را تنظیم کنند تا دادگاه به آن ترتیب اثر بدهد.
• نشر آگهی و صدور گواهی: پس از ثبت این دادخواست با کمک وکیل مجرب و متخصص، در صورتی که مبلغ اموال شخص ارزشی بیشتر از مقدار معینی که قانون تعیین کرده است داشته باشد، به دلیل اهمیت صدور گواهی برای ترکه متوفی مرجع صالح اقدام به انتشار آگهی می کند تا هر فردی که خود را به عنوان وارث متوفی می شناسد ادله خود را برای این امر ارائه دهد. این آگهی در یک روزنامه کثیرالانتشار چاپ می شود و افراد مدعی وراثت تا یک ماه فرصت دارند خود را به مرجع رسیدگی کننده معرفی کنند. با گذشت این مدت اگر شخص دیگری مدعی وراثت نباشد، دادگاه بر اساس اسناد و ادله دیگر موجود در دادخواست گواهی حصر وراثت را صادر می کند.

مرجع صالح برای حصر وراثت

سوال بسیاری از افراد این است که دادخواست حصر وراثت را باید به چه مرجعی و در کدام محل ارائه دهند و در واقع مرجع صالح برای رسیدگی به این درخواست به عنوان یکی از مراحل انحصار وراثت کجاست؟

بیشتر بخوانید: فسخ نکاح و بررسی شرایط و مراحل آن توسط گروه وکلای خانواده

مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست حصر وراثت و صدور گواهی مربوط به آن، شورای حل اختلاف محل آخرین اقامتگاه متوفی است. بنابراین برای مثال اگر متوفی قبل از زمان فوت خود در تهران اقامت داشته باشد، مرجع صالح برای صدور گواهی حصر وراثت او شورای حل اختلاف تهران است. در نتیجه، از لحاظ صلاحیت محلی آخرین اقامتگاه متوفی معیار محسوب می شود نه اقامتگاه تقاضا دهنده گواهی حصر وراثت.

طرح دعوا در مرجع صالح از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است زیرا اگر دعوای خود را در مرجع غیر صالح طرح کنید با صدور قرار عدم صلاحیت رسیدگی به دعوای شما به تاخیر افتاده و در نتیجه تقسیم ارث و دیگر آثار دریافت این گواهی هم با تاخیر انجام خواهد شد. وکلای متخصص در گروه وکلای خانواده می توانند با کسب وکالت با نمایندگی از شما به تنظیم دادخواست صدور این گواهی و همچنین حضور شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی برای پیگیری هر چه سریع تر کلیه امور مربوط به آن بپردازند.

چه کسانی می توانند درخواست صدور گواهی حصر وراثت کنند؟

اشخاصی که می توانند درخواست صدور این گواهی را مطرح نمایند شامل وراث و اشخاص ثالث می شوند. وراث به تبع نیاز خود برای تقسیم ارث و همچنین برخی وظایف قانونی خود نسبت به پرداخت دیون متوفی از محل اموال او و… نیاز به صدور این گواهی دارند. نکته مهم در خصوص درخواست ورات این است که هیچ لزومی ندارد تمامی وراث صدور این گواهی را تقاضا کنند، بلکه درخواست یک وارث حتی از طریق اعطای وکالت به وکیل برای بررسی این درخواست و صدور گواهی کفایت می کند. در نتیجه اگر برخی وراث در این فرایند همکاری نکنند فرایند حقوقی لازمی که باید برای تقسیم ارث طی شود متوقف نخواهد شد.

علاوه بر وراث، اشخاص ثالث هم می توانند درخواست صدور این گواهی را در دادگاه صالح مطرح کنند. بنابراین هر شخصی که ذی نفعی خود را در گرفتن این گواهی ثابت کند و به اصطلاح ذی نفع طرح این دعوا باشد، می تواند صدور آن را بخواهد و لازم نیست حتما وراث این درخواست را طرح نموده باشند. این امر در زمانی که خود وراث گواهی حصر وراثت را دریافت نکرده اند اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا ممکن است اشخاص ثالث برای طرح برخی دعاوی به این گواهی نیاز داشته باشد که اگر صادر نشده باشد می توانند خودشان درخواست صدور آن را از دادگاه مطرح کنند.

گواهی حصر وراثت برای چه کسانی معتبر است؟

یکی دیگر از سوالاتی که از وکلای خانواده پرسیده می شود این است که آیا گواهی تنها برای وراث یا اشخاض متقاضی معتبر است یا نسبت به افراد دیگر هم اعتبار دارد؟ در پاسخ باید بگوییم که با صدور گواهی حصر وراثت، این گواهی برای تمامی افراد حتی کسانی که درخواست صدور آن را طرح نکرده اند معتبر و لازم الاجرا تلقی می شود. بنابراین این گواهی مانند هر رای و تصمیم رسمی صادر شده از دادگاه در برابر تمامی افراد اعتبار دارد و کسی نمی تواند با این ادعا که دخالتی در صدور این گواهی نداشته از آن تخطی کند.

استشهادیه محضری برای حصر وراثت چیست؟

یکی از مدارک مورد نیاز برای صدور این گواهی که در ادامه به طور کامل این مدارک ذکر می شوند، استشهادیه محضری برای حصر وراثت است که باید با مراجعه به دفتر ثبت اسناد رسمی تنظیم شود. این استشهادیه دربردارنده شهادت سه نفر شاهد است که شهادت می دهند افراد ذکر شده در دادخواست گواهی حصر وراثت تنها وراث قانونی متوفی هستند و متوفی جز این افراد وراث دیگری ندارد. این استشهادیه باید پس از تنظیم و صدور از سوی دفتر ثبت اسناد رسمی به دادخواست گواهی حصر وراثت ضمیمه گردد تا به عنوان یکی از مدارک لازم برای انحصار وراثت توسط شورای حل اخلاف صالح مورد رسیدگی قرار بگیرد.

آیا برای گرفتن گواهی حصر وراثت اظهارنامه مالیاتی لازم است؟

همانطور که گفته شد، مالیات بر ارث یکی از موارد مالیات های مستقیم است که از دارایی افراد گرفته می شود. این مالیات باید پس از فوت شخص توسط وراث او پرداخت شود. اما سوال ابن است که آیا اظهارنانه مالیاتی وراث برای پرداخت مالیات بر ارث با هر نوع مدرک دیگری مربوط به ابن نوع مالیات برای دریافت گواهی حصر وراثت لازم است یا خیر؟

در این خصوص باید به تاریخ فوت متوفی توجه نمود. به این معنی که اگر شخص متوفی تا قبل از سال ۹۵ فوت کرده باشد و وراث او بخواهند در حال حاضر برای گرفتن این گواهی اقدام کنند بابد ابتدا اظهارنامه مالیاتی مالیات بر ارث تهیه کنند و آن را به دادخواست خود ضمیمه نمایند. اما اگر متوفی بعد از این تاریخ فوت کرده باشد، نیازی نیست اظهارنامه مالیاتی مربوط به مالیات بر ارث در زمان تنظیم و ثبت دادخواست به شورای حل اختلاف موجود باشد. بلکه پرداخت مالیات بر ارث و پر کردن اظهارنامه آن فقط در زمان تقسیم اموال و انتقال آن ها ضرورت پیدا می کند. در نتیجه اظهارنامه مالیاتی یا هر نوع سند مالیاتی دیگر در مواردی که متوفی پس از سال ۹۵ فوت کرده باشد لازم نیست.

بیشتر بخوانید: نفقه فرزند و بررسی شرایط آن برای مطالبه

گرفتن اظهارنامه مالیاتی مالیات بر ارث در حال حاضر به صورت الکترونیکی امکان پذیر است و افراد ممشمول مالیات بر ارث می توانند برای دریافت این اظهارنامه به سامانه مخصوصی که به همین جهت آماده شده است مراجعه و پس از تبت نام در این سامانه با پر کردن فرمی که فرم ۲۶ مالیاتی نامیده می شود اظهارنامه خود را تا ۱ سال پس از فوت متوفی ارائه دهند. اگر مالیات پس از گذشت این یک سال پرداخت شود مشول جریمه مخصوصی می شود که اداره مالیات تعیین می کند.

مدارک لازم برای حصر وراثت

برای ثبت دادخواست حصر وراثت لازم است مدارک مشخصی را به این دادخواست ضمیمه نمایید تا به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرد. این مدارک شامل موارد زیر می شوند:

• گواهی فوت متوفی
• اسناد هویتی وراث
• اسناد هویتی متوفی
• استشهادیه محضری
• اظهارنامه مالیات بر ارث در صورتی که فوت قبل از سال ۹۵ باشد
• وصیت نامه متوفی در صورت وجود

برای آشنایی بیشتر با نحوه دریافت این مدارک و ضمیمه آن ها لازم است حتما با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنید و از دانش وکیل مجرب در این زمینه استفاده نمایید.

هزینه انحصار وراثت چقدر است؟

هزینه فرایند انحصار وراثت با توجه به اینکه دارای چه پیچیدگی های خاصی در هر پرونده باشد، متفاوت خواهد بود. در بسیاری از موارد دریافت این گواهی ممکن است به دلیل اختلافات میان وراث یا وجود وصیت از سوی متوفی پیچدگی هایی داشته باشد که بدون دریافت کمک از وکیل متخصص و مجرب در این حوزه به سرانجام مطلوب خود نخواهد رسید. به همین دلیل در این موارد عمده هزینه شما به استفاده از وکیل اختصاص می کند. درخواست این گواهی در دادگستری هزینه مختصری دارد که مقدار آن هر ساله اعلام می شود. اما انتشار آگهی برای دریافت گواهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه کثیرالانتشار رایگان است و هزینه ای برای شما نخواهد داشت.

برای استفاده از بهترین وکیل حصر وراثت کافی است با گروه وکلای خانواده تماس بگیرید تا مجرب ترین وکلای خود را با بهترین و معقول ترین هزینه برای دریافت این گواهی به شما معرفی نمایند.

چرا گروه وکلای خانواده؟

حقوق ارث و وصیت یکی از مهمترین و پر چالش ترین مسائل حقوقی است که اختلافات زیادی را در میان افراد به وجود می آورد. به همین دلیل لازم است حتما از یک وکیل مجرب در امور ارث و میراث استفاده کنید تا به کمک دانش و تجربه خود در طرح و دفاع در این دعاوی از پس ظرائف حقوقی آن ها بر بیاید.

گروه وکلای خانواده مجموعه ای متشکل از بهترین وکلای پایه یک تهران هستند که دارای تجربه چندین ساله در پیگیری کلیه امور حقوق خانواده از جمله ارث و وصیت می باشند. این گروه با توجه به تمرکز اختصاصی خود بر حقوق خانواده دانش و مهارت ویژه ای در دعاوی مربوط به امور خانواده دارد که آن را به بهترین گزینه برای پیگیری دعاوی آرت و میراث از جمله گرفتن گواهی حصر وراثت تبدیل می کند.

در این مجموعه به تناسب نیاز شما انواع خدمات حقوقی در بسترهای گوناگون حضوری، تلفنی و آنلاین به شما ارائه می شود که برای آشنایی و استفاده از هر یک از آن ها مافی است با متخصصان ما در گروه وکلای خانواده تماس بگیرید.