استرداد هدایا در دوران نامزدی و دوران زناشویی ممکن است؟

استرداد هدایا یکی از سوالات رایجی است که پس از جدایی نامزد یا همسر از وکلای خانواده پرسیده می شود. برای بسیاری از افراد استرداد این هدایا به دلیل ارزش اقتصادی و یا دلایل دیگر اهمیت زیادی دارد که موجب می شود درمورد آن با وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کنند.

در گروه وکلای خانواده امکان مشاوره با بهترین وکلای خانواده در تهران درمورد کلیه امور حقوقی خانواده از جمله امکان استرداد هدایا و نحوه آن در انواع و بسترهای ارتباطی گوناگون که به تناسب شرایط شما تعیین می شود فراهم شده است. برای آشنایی با نحوه دریافت مشاوره حقوقی از وکیل متخصص خانواده درباره نحوه استرداد هدایا کافی است با ما تماس بگیرید.

آیا می توان هدایای خود با همسر را پس گرفت؟

یکی از موضوعاتی که پس از جدایی طرفین مطرح می شود و تعیین تکلیف حقوقی آن از اهمیت زیادی برخوردار است، هدایایی است که هر دو طرف برای استحکام رابطه خود و نشان دادن علاقه ای که به یکدیگر دارند داده اند. این هدایا گاهی اوقات به لحاظ اقتصادی ارزش بسیار زیادی دارند که استرداد آن پس از جدایی برای فردی که هدیه داده است اهمیت زیادی پیدا می کند. گاهی اوقات این هدایا در قالب اجرای رسم و رسومات به طرف مقابل داده می شود، برای مثال سرویس طلایی که بر اساس رسم و رسوم هنگام عقد به زن داده می شود، در شرایط اقتصادی فعلی ارزش مالی بسیار زیادی دارد که استرداد آن را برای فرد تبدیل به مساله ای مهم می کند.

بنابراین سوال بسیار مهم افراد در این زمینه این است که آیا می توان پس از جدایی از فرد هدایایی که به او داده شده است را پس گرفت؟ آیا خوانده شدن خطبه عقد در امکان استرداد هدایا یا عدم امکان استرداد هدایا تاثیر می گذارد؟ و اگر امکان استرداد هدایا وجود دارد این عمل چگونه انجام می شود؟

بیشتر بخوانید: طلاق قضایی چیست و چه شرایطی دارد؟

مسأله استرداد هدایایی که به نامزد یا همسر داده شده است، یکی از موضوعاتی است که به لحاظ اطلاعات حقوقی دقیق و درستی درمورد آن در میان مردم وجود ندارد. در نتیجه دریافت مشاوره حقوقی خانواده از یک مشاور یا وکیل متخصص در حقوق خانواده که به خوبی با این امور آشنایی دارد یک ضرورت غیر قابل انکار است.

به طور کلی برای پاسخ به این سوال که آیا می توان هدایای خود را از همسر پس گرفت باید بگوییم این امر در وهله اول بستگی به این دارد که رابطه شما با طرف مقابل در چه وضعیت و مرحله ای قرار داشته باشد . در واقع قانون مدنی ایران احکام خاصی را در خصوص دوران نامزدی و دوران پس از عقد که طرفین رسماً و شرعاً زن و شوهر تلقی می شوند در نظر گرفته است که در تعیین تکلیف حقوقی هدایای رد و بدل شده میان افراد تاثیر گذار است. در نتیجه لازم است در ابتدا میان دو مرحله پیش از عقد که بسیاری از افراد به آن دوران نامزدی می گویند و دوران پس از عقد قائل به تفکیک شویم. در ادامه به تفکیک مسأله استرداد هدایا در هر یک از این مراحل را برای شما توضیح می دهیم.

استرداد هدایا در دوران نامزدی

قانون مدنی ایران از دورانی به نام دوران نامزدی نام برده و قواعد و مقررات خاصی را در خصوص این دوران بیان کرده است که شامل موضوع استرداد هدایا در صورت بر هم خوردن رابطه طرفین نیز می شود. منظور از دوران نامزدی در قانون مدنی، مرحله ای است که طرفین در حال آشنا شدن با یکدیگر هستند و هنوز خطبه نکاح میان طرفین جاری نشده است. این تعریف قانونی با تعریفی که در میان مردم برای واژه نامزدی وجود دارد متفاوت است زیرا مردم معمولا به دوره پس از عقد و قبل از شروع زندگی مشترک در خانه ای مشترک نامردی می گویند در حالی که در تعریف قانونی منظور از نامزدی دوران آشنایی قبل از جاری شدن عقد است.

بیشتر بخوانید: گواهی تجرد چیست و معرفی کاربرد ها، مراحل دریافت آن

در این دوره قانون گذار این حق را برای طرفین قائل شده است که حتی اگر به یکدیگر قول ازدواج داده اند آن را زیر پا بگذارند و از یکدیگر جدا شوند. این امر به دلیل اهمیت بسیار زیاد عقد ازدواج است که به نوعی سرنوشت فرد را تعیین می کند و نمی توان افراد را به ازدواج با یک فرد مشخص مجبور کرد. به همین دلیل قانون گذار گفته است طرفین می توانند از قول و قرارهای مبنی بر ازدواج در این دوره تخطی کنند. یکی از آثار این امر این است که طرفین می توانند هدایایی که به یکدیگر داده اند را به راحتی پس بگیرند. اما استرداد هدایای دوران نامزدی بر اساس قانون نکات خاصی دارد که لازم است با آن ها آشنا شوید.

• مهمترین نکته در خصوص استرداد هدایای دوران نامزدی این است که ابن هدایا باید با هدف وصلت و در واقع جهت استحکام رابطه زناشویی در آینده صورت گرفته باشد. هدایایی با اهدایی جز این به طرف مقابل داده شده باشد قائل استرداد نیست.
• نکته دیگر این است که اگر عین هدایا موجود باشد عین آن ها و اگر عین آن فروخته یا تلف شده باشد می توان قیمت آن را از طرف مقابل مطالبه کرد.
• اگر هدایای داده شده بدون تقصیر فردی که آن ها را دریافت کرده است تلف شده باشد یعنی از بین رفته باشد دیگر نمی توان قیمت آن ها را از فرد گرفت.
• اگر طرف مقابل که می خواهید هدایای داده شده به او را استرداد کنید فوت کرده باشد امکان استرداد هدایا وجود ندارد.
• استرداد هدایای نامزدی زمانی امکان پذیر است که رابطه شما به هم خورده باشد و منجر به عقد ازدواج نشده باشد. در غیر این صورت یعنی اگر در نهایت عقد ازدواج میان طرفین جاری شده باشد دیگر نمی توان هدایای نامزدی را پس گرفت.

استرداد هدایای دوران زناشویی

همانطور که توضیح داده شد، در ارتباط با امکان استرداد هدایا پس از جدایی از طرف مقابل، قانون گذار میان دوران نامزدی و دوران زناشویی تفکیک کرده است. در قسمت قبل گفته که در بیشتر موارد امکان استرداد هدایای دوران نامزدی وجود دارد. اما در ارتباط با هدایایی که طرفین در دوران زناشویی یعنی پس از انعقاد عقد نکاح به یکدیگر می دهند چطور؟ آیا استرداد هدایای دوران زناشویی پس از طلاق و یا حتی بدون طلاق هم امکان پذیر است؟

بیشتر بخوانید: فرجام خواهی طلاق چیست و چگونه می باشد؟

این موضوع گاهی اوقات با توجه به ارزش اقتصادی هدیه داده شده به طرف مقابل ارزش مالی بسیار زیادی برای فرد هدیه دهنده پیدا می کند. برای مثال تصور کنید مردی خانه خود را به همسرش هدیه داده است و حالا از او جدا شده است. در این صورت آیا مرد می تواند با استناد به اینکه انتقال خانه به همسرش در قالب هدیه به او بوده است ملک خود پس بگیرد و در واقع دعوای استرداد این هدیه را مطرح کند؟

اول از همه باید بدانیم هدیه ای که در دوران زناشویی به طرف مقابل داده می شود از لحاظ چه نوع عقدی است و چه نوع ماهیتی دارد. هدیه هایی که زوجین به یکدیگر می دهند در واقع در قالب عقد هبه قرار می گیرند. در تعریف عقد هبه در ماده ۷۹۵ قانون مدنی آمده است هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به طرف دیگر تملیک می کند. بنابراین نتیجه حقوقی عقد هبه این است که مالکیت مال از فرد هبه کننده خارج می شود و آن مال به مالکیت طرف مقابل در می آید. حال آیا می توان از هبه ای که انجام شده است رجوع کرد؟

یکی از امکان های حقوقی در ارتباط با عقد هبه این است که فرد هبه دهنده می تواند تحت شرایطی از هبه ای که انجام داده است رجوع کند. با رجوع از هبه مالکیت نسبت به مال هبه شده دوباره به مالک اول یعنی هبه کننده بر می گردد. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا امکان رجوع از هبه به همسر وجود دارد یا خیر؟

بر اساس قانون مدنی، امکان رجوع از هبه به همسر هم وجود دارد. اما این امر نیاز به شرایطی دارد که در ادامه توضیح داده می شود.

شرایط رجوع از هبه به همسر

در قسمت قبل گفته شد که هدایایی که به همسر داده می شود در واقع در قالب عقد هبه قابل بررسی است. همچنین گفته شد که به طور کلی امکان رجوع از هبه یعنی پس گرفتن هدیه ای که به دیگران از جمله همسر داده شده است وجود دارد. اما این امر یعنی رجوع از هبه باید بر اساس شرایط زیر باشد:

• رجوع از هبه زمانی امکان پذیر است که عین مال موضوع هبه وجود داشته باشد. اگر عین مال توسط شخص هبه گیرنده به دیگری منتقل شده باشد، اگر عین مال به هر شکلی از جمله از طریق فروش، به دیگران منتقل شده باشد دیگر قابل رجوع و در نتیجه قابل استرداد نیست.
• اگر عین مال به دلایلی مانند وقوع سیل، زلزله، آتش سوزی یا هر دلیل دیگری تلف شده باشد دیگر قابل رجوع نیست و شخص هبه گیرنده وظیفه ای برای پرداخت مثل یا قیمت آن مال هم ندارد.
• اگر هبه به صورت معوض باشد یعنی برای مثال مرد مالی به زن هدیه داده باشد اما این مال به ازای این باشد که زن هم مالی به او هدیه دهد، نمی توان آن را از زن پس گرفت. در واقع هبه ای که معوض و در قبال دریافت چیز دیگری باشد قابل رجوع نیست.

در گروه وکلای خانواده شما می توانید با طرح موضوع مورد نظر خود مشاوره حقوقی کاملا متناسب با پرونده خود را از وکیل متخصص و مجرب در امور خانواده دریافت کنید. در صورتی که امکان استرداد هدایایی که به طرف مقابل داده اید وجود داشته باشد و در خصوص استرداد آن ها با طرف مقابل به توافقی نرسید، وکیل متخصص خانواده در گروه وکلای خانواده به وکالت از شما دعوای استرداد هدایا را مطرح می کند و با به کار بستن دانش و تجربه خود در دعاوی خانواده به ثمربخشی این دعوا کمک خواهد کرد. برای آشنایی با نحوه استفاده از خدمات حقوقی گروه وکلای خانواده با ما تماس بگیرید.